Ark

(1) De ark van Noach (Gn 6,14-16; vgl. J. F. Armstrong, VT 10, 1960, 328-333). Het schip (hebreeuws tēbāh: kist; vgl. Mozes' biezen 'kistje', Ex - 2,3.5), waarin Noach met zijn gezin tezamen met paren van reine en onreine dieren van de zondvloed werd gered (vgl. Wh 14,6; Mt24,38; Lc 17,27; Hb 11,7; 1Pt 3,20). Een parallel biedt het Gilgamesj-epos (11e zang), waar Utanapistim de hoofdfiguur van het verhaal is.


Lit. A. Parrot, Déluge et Arche de Noé (Paris/Neuchâtel 1952).


(2) De ark van het verbond is in het OT de kist (hebreeuws 'ārōn), waarin de tafelen der wet werden bewaard. Volgens de beschrijving van Ex 25, 10-22 was deze vervaardigd van acaciahout en met goud overtrokken. Aan de zijwanden waren vier ringen bevestigd, waardoor draagstokken werden gestoken. Aan de einden van het gouden deksel stonden twee cherubs met gespreide vleugels. De a. had een plaats in het heilige der heiligen, eerst van de tabernakel en later van de tempel. Volgens Joz 6,4 speelde de a. een rol bij de verovering van Jericho. Tijdens de slag bij Afek viel de a. in handen der Filistijnen (1Sm 4,11). David voerde de a. naar Jeruzalem (2Sm 6) waar hij later een definitieve plaats kreeg in het allerheiligste (debīr) van de tempel van Salomo (1Kg 8,4-8). Met de verwoesting van Jeruzalem (587) verdwijnt de a. uit de geschiedenis. Zijn functie als bewaarplaats van de stenen tafelen der wet werd later overgedragen op de a. in een nis van de synagogen. Zulk een a. waarin men de thorarollen bergt, vindt men ook in de moderne synagogen, meestal tegen de oostwand van het gebouw in de richting van Jeruzalem.


Lit. R. de Vaux, Hoe het oude Israël leefde 2 (Roermond 1961) 127-133 (de oudere literatuur 492-494). Id., Les chérubins et Parche de Palliance, les sphinx gardiens et les trônes divins dans l'Ancien Orient (Mél. Univ. Beyrouth 37, 1961, 93-124). M. Haran, The Disappearance of the Ark (IEJ 12, 1962, 46-58). J. Maier, Das altisraelitische Ladeheiligtum (BZAW 93; Berlin 1965). M. McKane, The Earlier History of the Ark (Glasgow Oriental Society Transactions 21, 1967). [Beek]


Afkortingen Lijst van Namen