Thermutis
Thermutis, griekse vorm (Θερμοῦθις naast
Ἐρμουθις, zonder het lidwoord) van de naam van
een egyptische godin Rnnwt.t, welke vanaf de 18e
dynastie Rnn.t, in de grieks-romeinse tijd en het demotisch
T-Rmwte werd geschreven. Zij wordt afgebeeld
als een cobra, als een vrouw of een vrouw met
slangenhoofd die al dan niet een kind zoogt. Dit
staat in verband met het bestanddeel rnn, dat o.a.
'voeden' en 'opvoeden' betekent. De slangengestalte
kenmerkt Renen(ut)et als vegetatiegodin en
'meesteres van het voedsel'. Daarom wordt een
oogstmaand in het koptisch naar haar Parmoute
(Φαρμουθι) genoemd. Anderzijds beschermt zij de
koning zoals de uraeus op zijn voorhoofd en de hiermee
verwante Uto-slang en zij wordt met deze beide
vereenzelvigd. Renen(ut)et harmonieert verder met
Sjai, de slangengod die het levenslot, en met Meschenet
die de geboortetegel personifieert; met beiden
deelt zij de taak de levensduur van het pasgeboren
kind te bepalen. Het valt moeilijker te verklaren
waarom haar naam aan de linnen gewaden gegeven
wordt waarmee de god tijdens het dagelijks ntueel
in de tempel bekleed wordt. Ook de dode wordt
door Renen(ut)et met spijzen en met mummiebanden
voorzien, wat haar tot een dodengodin maakt.
Met de vruchtbaarheid is verwant haar karakter van zogende vrouw die de farao, en andere kinderen, opvoedt. Het is vermoedelijk langs deze weg dat zij in de ptolemaeïsche tijd met Isis werd gelijkgesteld. In de tempel van Narmuthis-Medinet Madi werden vier griekse Isis-hymnen ontdekt, waarin onder deze gedaante feitelijk T. schuilt; zij wordt erin gehuldigd als godin van de vruchtbaarheid, als Panthea, als Bona Fortuna en als draagster van Maat.
In overeenstemming met haar karakter van beschermende
genius werd T. overal in Egypte vereerd,
voornamelijk als σύνναος θεός in de tempels van
andere goden. Vele feesten, over het hele jaar verspreid,
werden haar ter ere gevierd. Toch bezat zij
ook een paar eigen cultusplaatsen. Te Dendera
wordt een heiligdom van haar vermeld, dat vóór de
Hathor-tempel
moet gelegen hebben. De reeds vermelde
tempel van Medinet Madi in het
Faijum werd gebouwd door
Ptolemaeus IX Soter
II, maar, zoals uit enkele voorstellingen blijkt, gaat
de stichting ervan terug op
Amenemhet III en IV,
van de 12e dynastie. Haar cultus was hier verbonden
met die van Sobek, de krokodilgod van het Faijum,
en van de korengod Nepri. In teksten uit BenedenEgypte
doet de vermelding van een 'Huis van Renenet'
vermoeden dat zij ook aldaar een cultusplaats
bezat. Misschien lag die te Terenuthis, het huidige
Kom Abu Billo, ten zuidwesten van de Delta.
Lit. RÄR 803v. - J. Broekhuis, De godin Renenwetet (Assen 1971).
D. Meeks, Génies, anges, démons en
Egypte (Sources orientales 8,
Paris 1971) 30-32. J. Quaegebeur, Le dieu égyptien
Shaï (Orientalia
Lovaniensia Analecta 2, Leuven 1975) 152-154.
[Vergote]