Xenarchus (Ξέναρχος) van
Seleucia
in Cilicië, peripatetisch
wijsgeer uit de 1e eeuw vC. Hij verbleef
in Alexandrië, Athene en Rome. In laatstgenoemde
stad was hij met Arius Didymus en keizer
Augustus
bevriend en was de geograaf
Strabo zijn leerling.
De filosofische opvattingen van X. zijn ons
slechts gebrekkig bekend uit latere bronnen, met
name uit de neoplatonicus Simplicius (6e eeuw nC).
In het enige geschrift waarvan de titel bekend is,
Πρὸς τὴν πέμπτην οὐσίαν (Tegen het vijfde element),
bestreed hij de noodzaak om met Aristoteles
naast de vier elementen water, aarde, lucht en vuur
een vijfde element αἰθήρ aan te nemen, waaruit volgens
Aristoteles de hemellichamen bestaan en dat
aan slechts één verandering onderhavig is, de rotatie.
Lit. P. Moraux (PRE 9A, 1422-1435). - Id., Der Aristotelismus bei
den Griechen 1. Die Renaissance des Aristotelismus im 1. Jh. v.
Chr. (Berlin 1973) 197-214. [Nuchelmans]