Etana

Etana, volgens de sumerische koningslijst koning van de 1e dynastie na de zondvloed, heerser van Kis. Deze lijst zegt van hem: 'De schaapherder die ten hemel opsteeg, die alle landen consolideerde' en 'hij regeerde 1560 jaar'. Het eerste gedeelte van deze toevoeging wordt nader uitgewerkt in de legende of mythe van E., een in drie recensies (oudbabylonisch, middelassyrisch, nieuwassyrisch) fragmentarisch overgeleverde compositie (engelse vertaling: ANET 114-118; duitse vertaling: AOT 235-240). Hierin wordt verhaald hoe de kinderloze E. verlof krijgt van de goden uit de hemel de 'geboorteplant' te halen; hiervoor wordt hem door de zonnegod een adelaar ter beschikking gesteld, die wegens bedrog van zijn vriend de slang voor altijd was opgesloten. Tijdens een kritieke fase van de hemeltocht breekt de tekst helaas af. Daar E. volgens genoemde koningslijst een zoon en opvolger heeft, is de reis misschien succesvol geweest. Volgens sommigen heeft de legende belangrijke cultuurhistorische betekenis ten aanzien van de ontwikkeling van het koningschap; anderen zien er een dynastieke legende in, waarin een dierfabel verweven is. Het motief van E. op de arend behoort tot het repertoire der babylonische rolzegelsnijders. Het verhaal zelf vertoont trekken van overeenkomst met dat van Ganymedes uit de klassieke literatuur.


Lit. S. Langdon, The Legend of Etana and the Eagle (Paris 1932). Th. Jacobson, The Sumerian Kinglist (Chicago 1939) 80v. H. G. Güterbock (ZA 42, 1934, 22). E. D. van Buren, Akkadian Sidelights on a Fragmentary Epic (Anal. Orient. N.S. 19, 1950, 159v). E. A. Speiser, The Idea of History in the Ancient Near East (1955) 50v. R. J. Williams, The Literary History of a Mesopotamian Fable (Phoenix 10, 1956, 71v). E. Porada, Problems of Interpretation in a Cylinder Seal of the Akkad Period (Compte Rendu 11ième Rencontre Ass. Intern., Leiden 1964, 88-93). W. vom Soden, Assyriologische Miszellen (Wiener Zeitschrift Kunde des Morgenlandes 55, 1959, 59v). I. Levin, Etana, die keilschriftlichen Belege einer Erzählung (Fabula 8, 1966, 1-63). J. V. Kinnier Wilson, Some Contributions to the Legend of E. (Iraq 31, 1969, 8-17). [Veenhof]


Lijst van Koningen Lijst van Namen