Tessera

Tessera noemden de Romeinen een vloersteen of dobbelsteen, maar in het bijzonder een plaatje van verschillende vorm of materiaal (metaal, terracotta, been) dat als bon of bewijsje voor allerlei doeleinden werd gebruikt. Ofschoon tesserae ook in Griekenland en Egypte voorkwamen, zijn zij vooral bekend uit Rome. Reeds tijdens de republiek werden zij aan buidels met zilveren denarii bevestigd ten bewijze van hun echtheid (tesserae nummulariae of gladiatoriae). Voorzien van een afbeelding (keizerkop) of van een cijfer leken zij soms veel op munten, maar misten veelal een legende. Een t. militaris diende als herkenningsmerk en kon een bevel of wachtwoord bevatten. In de keizertijd was een t. frumentaria een bon voor graan; andere tesserae gaven toegang tot spelen, baden of theatervoorstellingen, of werden als cadeaubonnen door de keizer uitgedeeld. Missilia, strooipenningen, gaven recht op de daarop vermelde zaken. Ook in het particuliere verkeer kwamen tesserae voor. Zij werden gebruikt als speelstenen (tesserae lusoriae), dienden als aanbeveling of introductie voor een gastvrij onthaal op reis (tesserae hospitales) of als gratis toegangsbewijs voor een boottocht of een bordeel. Bij gebrek aan kleingeld dienden tesserae soms als particulier betaalmiddel.

---

Lit. K. Regling (PRE 5A, 851-854). - M. Rostowzew, Römische Bleitesserae. Ein Beitrag zur Sozial- und Wirtschaftsgeschichte der römischen Kaiserzeit (Klio, Beiheft 3, Leipzig 1905). [A. J. Janssen]

---