Spartacus

Spartacus, leider van de italische slavenopstand van 73 tot 71 vC. Het verzet tegen Rome brak uit onder gladiatoren in Capua als gevolg van ontevredenheid met hun lot. In een oogwenk wist hun uit Thracië afkomstige leider Spartacus talrijke thracische, gallische en germaanse lotgenoten om zich heen te verzamelen.

Na samen met de gallische leider Krixos bij de Vesuvius twee romeinse legers te hebben verslagen trokken beiden plunderend en verwoestend door Zuid-Italië, waarbij hun leger tot 90.000 man aangroeide. Onenigheid tussen Krixos, die verdere strijd wilde, en S., die de bevrijde slaven naar Gallië of Thracië wiide voeren, leidde tot een splitsing van hun in etnisch en sociaal opzicht bont samengestelde krijgsmacht. Spartacus vocht zich een weg naar Noord-Italië, waar hij tot driemaal toe romeinse consuls versloeg, maar besloot weer naar het zuiden te trekken Um zich daar eerst door plundering te verrijken. Opnieuw bracht hij de Romeinen nederlagen toe; zijn poging echter om vanuit zijn steunpunt Thurii Sicilië te bereiken leed schipbreuk.

Krixos werd intussen (72) in Apulië verslagen en gedood. Ook Spartacus wist zich tenslotte niet te handhaven. In 71 vC drong de met het bevel tegen S. belaste proconsul Marcus Crassus hem in Bruttium terug en belegerde hem met een 53 km lange spermuur en gracht. Na enkele mislukkingen leidden Crassus' acties uiteindelijk tot een overwinning, waarbij Spartacus de dood vond en 6000 gevangen opstandelingen zonder pardon gekruisigd werden. Zij die ontsnapten, liepen de juist uit Spanje terugkerende Pompeius in de armen en werden door deze geliquideerd.

De figuur van de dappere en bekwame Spartacus sprak zozeer tot de verbeelding dat hij een plaats kreeg in de latere literatuur (Lessing, Grillparzer, Hebbel) en in de oosteuropese politieke propaganda.


Lit. Plutarchus, Leven van Crassus 8v. Id., Leven van Pompeius 21. Appianus, Bellum civile 1, 116v. Florus 2,8. Eutropius 6, 7. - F. Münzer (PRE 3A, 1528-1536). - J. Muszkat-Muszkowski, Spartacus Eine Stoffgeschichte (Diss. Leipzig 1909). A. Koestler, S. (Paris 1945). A. Mischulin, S. Abriss der Geschichte des grossen Sklavenaufstandes (Berlin 1952). H. Fast, S. (Paris 1955). J. Vogt, Struktur der antiken Sklavenkriege (Wiesbaden 1957). J. Brisson, S. (Paris 1959). J.Burian, Das Bild des S.-Aufstandes in der sowjetischen Geschichtschreibung (Graeco-latina Pragensia 1, 1960, 3-25). M. Capoua, Spartaco e il sacrifizio del cavallo (Critica storica 2, 1963, 251-293). G. Stampacchia, La tradizione della guerra di Spartaco da Sallustio a Orosio (Pisa 1976). M. Capozza, La tradizione della guerra di Spartaco (Paideia 33, 1978, 7-25). [A. J. Janssen]


Lijst van Namen