Erzincan

kaartErzincan, provinciehoofdstad aan de bovenloop van de Eufraat. In de oudheid was de hoofdstad van het noordwesten van Urartu sinds Argisti II (ca. 714-685 vC), en wellicht al eerder, gevestigd op de nabijgelegen heuvel Altintepe. De volgende resten werden teruggevonden:

1. een torentempel, van buiten 14 x 14 en van binnen 5 x 5 m metend, met uitspringende hoeken. De toegangstreden waren geflankeerd door standaarden waarvan de voetstukken bewaard zijn. In de cella, die een podium bevat voor het godenbeeld, werden zes bronzen en vele ijzeren speerpunten gevonden. De hof (27 x 27 m), aan het eind waarvan de tempel is gelegen, had een houten zuilengalerij op stenen bases. Wijgeschenken, waaronder een schild, bevonden zich bij de toegang tot deze hof.

2. gedeeltelijk rustend op de muur van de tempelhof en dus behorend tot een latere fase, een paleis met audiëntiezaal van 44 x 25 m, waarvan het dak rustte op tichelkolommen met stenen bases 1,5 m in doorsnee. De wandschilderingen bevatten typische urartische motieven zoals genii met vier leeuwepoten en twee mensenarmen, die ingebogen vierkanten flankeren en afwisselen met knielende stieren in overeenkomstige opstelling. Hierboven was een meer naturalistisch fries van leeuwen op de hertenjacht geschilderd.

Voor de mogelijke ontlening der perzische zuilenhallen aan een urartisch voorbeeld is van belang, dat geen der gebouwen op Altintepe tekenen van verwoesting draagt. Na de val van het koninkrijk Urartu ca. 609 vC kunnen deze gebouwen dus in gebruik gebleven zijn.

3. drie graven van vooraanstaande (wellicht prinselijke) personen werden ontdekt op de helling van de heuvel. De muren en gewelfde of vlakke zolderingen waren uit zorgvuldig metselwerk gebouwd en omsloten drie kamers (de grootste 4 x 2,5 x2,5 m). Een voorkamer bevatte een koperen vat versierd met stierekoppen (inhoud 300 l), een gedemonteerde strijdwagen en paardetuig. In de hoofdkamer waren de stenen sarcofagen van het echtpaar opgesteld; de vrouw droeg gouden rozetten op haar kleding. Een zijkamer bevatte ligbank, tafel en vaatwerk. Ivoren arendkoppige genii en grimmige leeuwen versierden blijkbaar de meubels. Bij de graven was een rond plengoffervat voor drie onbeschreven stelae opgesteld.

Twee bazalten reliëfs uit E., nu in het museum te Ankara, vertonen onder meer een sterk vereenvoudigde slanke leeuw, schijnbaar beïnvloed door maar later dan de kunst van het urartische koninkrijk.


Lit. T. özgüç, Excavations at Altintepe (Belleten 25, 1961, 269-290). Id., The Urartian Architecture on the Summit of Altintepe (Anatolia 7, 1963, 43-49). Id., Altintepe (Ankara 1966). E. Akurgal, Die Kunst Anatoliens (Berlin 1961) 31-32; 54-55.


Kaart