Populonia

kaartgrafheuvelPopulonia (Ποπλώνιον), etruskische stad op de tyrreense kust, tegenover het eiland Elba; de etruskische naam Pupluna of Fufluna komt voor op munten. Volgens Servius (Aeneis-commentaar 10, 172) zou P. gesticht zijn door corsicaanse emigranten of door inwoners van Volaterrae. De archeologische vondsten weerspreken dit echter; de vroegste begraafplaatsen te P. behoren onmiskenbaar tot de Villanova-kultuur. Verder blijken de necropolen te P. ouder dan die te Volaterrae; ook het grafmeubilair van beide plaatsen is verschillend. P. bestond uit twee stadsgedeelten: de op de heuvel gelegen etruskische stad, die reeds in de 1e eeuw vC verlaten was, en het havenkwartier, waar oorspronkelijk de etruskische necropolen lagen (San Cerbone en Poggio del Granate), doch dat vanaf de 4e eeuw vC door de industriezone werd ingenomen.

P. exploiteerde vanaf de 8e eeuw vC de nabijgelegen kopermijnen en voerde op basis hiervan handel met andere etruskische steden, Griekenland en het Nabije Oosten. Van deze handelsactiviteiten getuigen de rijke grafgaven uit de 7e en 6e eeuw vC, waaronder vele importartikelen. Vanaf ca. 400 werd ijzererts van het eiland Elba (Ilva) te P. bewerkt; de smeltovens lagen geconcentreerd rondom de haven, waar ook de romeinse stad ontstond (thans Porto Baratti). P. bleef welvarend tot in de 1e eeuw, langer dan de meeste etruskische steden. In 282 vC werd de stad belegerd door de Galliërs, in 80 vC bood zij weerstand aan de troepen van Sulla. In de 1e eeuw nC verloor P. aan betekenis door de opkomst van andere centra voor ijzerwinning (o.a. in Karinthië).

Van het etruskische P. op de heuvel zijn slechts de stadsmuren gedeeltelijk bewaard; van de romeinse stad bij de haven resten nog de thermen, mozaïeken en opslagplaatsen. Vooral de etruskische necropolen zijn van belang; de rijke grafgaven bevinden zich thans in het archeologisch museum te Florence.


Lit. G. Radke (PRE 22, 91-100). P. Bocci (EAA 6, 378-380). A. de Agostino, P. La città e la necropoli (Rome 1965). L. Banti, Etruscan Cities and their Culture (London 1973) 140-146. F. BoltanilM. Cataldi/M. Pasquinucci, Les cités étrusques (Paris/Bruxelles 1975) 93-100. [Verhaeghe-Pikhaus]


Kaart