Trapezus

kaartTrapezus (Τραπεζοῦς), de meest oostelijke stad op de zuidkust van de Zwarte Zee, thans Trabzon geheten. T. werd in de 7e eeuw vC als griekse kolonie gesticht door het ca. 400 km ten westen ervan gelegen Sinope, dat zelf een stichting van Milete was. T. was de eerste griekse stad die 10.000 griekse huurlingen onder leiding van Xenophon (Anabasis 5,5) bereikten na hun barre tocht door het armeense bergland (400 vC). Mithridates VI lijfde de stad in het begin van de 1e eeuw vC in bij zijn pontische rijk. Nadat Pontus in 63 nC bij de romeinse provincie Galatia gevoegd was, werd de civitas libera T. de basis van de romeinse classis Pontica; door zijn ligging dicht bij de Eufraatgrens was het ook als bevoorradingshaven in de oorlogen tegen de Parthen en de Perzen belangrijk. Ca. 257 nC werd de stad door de Goten geplunderd. Daarvan herstelde zij zich slechts langzaam. Pas in de byzantijnse periode werd zij een bloeiend handelscentrum. In de middeleeuwen was zij de hoofdstad van het Rijk van Trebizonde (1204-1461). T. lag op een hoge rug tussen twee ravijnen, een aan de oost- en een aan de westzijde. Van de antieke stad zijn slechts schaarse resten over, o.a. de hellenistische fundamenten van de stadsmuren en stukken van twee havendammen uit de tijd van Hadrianus, die de haven aanzienlijk verbeterde. Op de Peutinger kaart (foto rechts: middenonder) wordt T. Trapezunte genoemd.


Lit. W. Ruge (PRE 6A, 2214-2221). - E. Janssens, Trébizonde en Colchide (Bruxelles 1969). [Nuchelmans]


Kaart