Apollonius (Ἀπολλώνιος) Dyscolus ('de brombeer') van Alexandrië, griekse grammaticus uit de 2e eeuw nC, vader van de grammaticus Herodianus. Afgezien van een kort verblijf in Rome, was hij zijn leven lang in Alexandrië werkzaam. Zijn omvangrijk oeuvre was voornamelijk aan de studie van de syntaxis gewijd. Bewaard zijn gebleven: Περὶ ἀντωνυμίας (Het voornaamwoord), Περὶ ἐπιρρημάτων (De bijwoorden), Περὶ συνδέσμων (De voegwoorden), Περὶ συντάξεωςτῶν τοῦ λόγου μερῶν (De syntaxis van de zinsdelen) in vier boeken, die achtereenvolgens de algemene leer der zinsdelen, het gebruik van het lidwoord, de pronomina, de congruentie en de syntaxis van het verbum en van de preposities behandelen.
A. baseert zijn beschouwingen niet op het levende
taalgebruik maar op de taal van enkele geselecteerde
auteurs, waarop hij de methode der analogie
toepast; zijn uitgangspunt is de functie, niet de vorm
der taalverschijnselen. De werken van A. vormen de
eerste systematische samenvatting van de grammaticale
studies zijner voorgangers. Ondanks zijn eenzijdige
beschouwingswijze kan hij als de vader der
wetenschappelijke grammatica worden beschouwd;
zijn invloed was tot in de 19e eeuw zeer groot
(Priscianus).
Lit. Uitgave: R. Schneider/G. Uhlig, Apollonii Dyscoli quae
supersunt 1-3 (Grammatici Graeci 2, Leipzig 1878-1910). L.
Cohn (PRE 2, 136-139). - A. Thierfelder, Beiträge zur
Kritik und Erklärung des Apollonius Dyscolus (Abh. Sächs.
Akad. Wiss., Philol.-hist. KI. 43, 2, Leipzig 1935).
[Nuchelmans]