Nonnus (Νόννος) van Panopolis in Egypte, griekse
epische dichter uit de 5e eeuw nC. Van N., van
wiens leven niets bekend is, zijn een groot epos
over Dionysus (Διονυσιακά) en een parafrase in
epische hexameters van het Johannes-evangelie
(onder de titel Μεταβολή) bewaard gebleven. De
Dionysiaka beschrijven in 48 boeken (zoveel als
Ilias en Odyssee samen) de voorgeschiedenis en de
jeugd van Dionysus (1-12), diens tocht naar Indië
(13-24), strijd tegen de Indiërs (25-40), tocht naar
Europa en hemelvaart in Phrygië (40-48). De compositie
van het geheel, die veel motieven aan de
Ilias ontleent, wordt ernstig geschaad doordat N.
elke gelegenheid die zich voordoet te baat neemt
om een of ander verhaal uit de goden- of heldenwereld
in te lassen. Zo komt in dit epos, het laatste
van de griekse oudheid, vrijwel de gehele griekse
mythologie ter sprake. De bonte inhoud en de bombastische
stijl staan in schrille tegenstelling tot de
strenge verskunst, die wordt gekenmerkt enerzijds
door een drastische beperking van het aantal mogelijkheden
van de dactylische hexameter, anderzijds
door een voorkeur voor samenvallen van ictus en
woordaccent in het verseinde. Stijl en verstechniek
van N. vonden navolging bij Musaeus, Tryphiodorus,
Colluthus, Paulus Silentiarius, Johannes
van Gaza en andere dichters uit de 5e en 6e eeuw.
Lit. Uitgaven: editio princeps van de Dionysiaka G. Falkenburg
(Antwerpen 1569), van de Metabole Venetië 1501. Beste
moderne edities: R. Keydell, Nonni Panopolitani Dionysiaca
1-2 (Berlin 1959). A. Scheindler, Nonni Paraphrasis Sancti
Evangelii (Leipzig 1881). Met engelse vertaling: W. H. Rouse,
N., Dionysiaca 1-3 (Loeb Class. Libr., London 1940). Duitse
vertaling: Th. von Scheffer, Nonnos, Dionysiaka (Bremen
1955). - R. Keydell (PRE 17, 904-920). - P. Collart, Nonnos
de Panopolis. Études sur la composition et le texte des Dionysiaques
(Le Caire 1930). A. Wifstrand, Von Kallimachos zu
Nonnos (Lund 1933). G. d'Ippolito, Studi Nonniana (Palermo
1964). M. String, Untersuchungen zum Stil der Dionysiaka
(Diss. Hamburg 1966). W. Peek ed., Lexikon zu den Dionysiaka des Nonnos
1-4 (Berlin/Hildesheim 1968-19 ). [Nuchelmans]