Leonidas

Leonidas (Λεωνίδας), griekse eigennaam. Vermelding verdienen:

(1) Leonidas I, koning van Sparta van 488 tot 480, uit het huis der Agiaden, zoon van Anaxandridas, stiefbroer en opvolger van Cleomenes I, wiens dochter Gorgo hij huwde. Van zijn leven is niet veel meer bekend dan de omstandigheden van zijn heldhaftige dood. leonidasIn juli 480 vC bezette L. met 7000 man, onder wie 300 Spartanen, de Thermopylenpas om in samenwerking met de bij kaap Artemisium geconcentreerde vloot de opmars van de perzische koning Xerxes tot staan te brengen. Na twee dagen van vergeefse aanvallen gelukte het de Perzen tenslotte met behulp van de verrader Ephialtes, die hun een bergpad wees, met een omtrekkende beweging in de rug van de Grieken te komen.

In de hierop volgende paniek stond L. het grootste deel van zijn troepen toe terug te trekken; zelf verdedigde hij met zijn 300 Spartanen en met 700 Thespiërs de pas totdat allen gesneuveld waren. Het lijk van L., dat Xerxes in strijd met de perzische zeden liet verminken, werd 40 jaar later opgegraven en naar Sparta overgebracht, waar bij zijn grafmonument jaarlijks spelen werden georganiseerd. Over de motieven en mérites van L.' heldendaad bestaat veel verschil van mening.

Een in 1925 op de acropolis van Sparta ontdekte torso van een gehelmde krijger, thans in het Nationaal Museum van Athene, wordt dikwijls ten onrechte voor een beeld van L. gehouden.

Lit. Herodotus 5, 39-41; 7, 202-239. - Th. Lenschau (PRE 12, 2015-2018). - A. Daskalakis, Problèmes historiques autour de la bataille des Thermopyles (Paris 1962). C. Hignett, Xerxes' Invasion of Greece (Oxford 1963) 105-148.

(2) Leonidas II, koning van Sparta van 252 tot 235, uit het huis der Agiaden, zoon van Cleonymus. Na een verblijf aan het hof van de syrische koning Seleucus I keerde L. ca. 260 vC naar Sparta terug, waar hij optrad als voogd van de minderjarige Areus IV. Koning geworden, was L. een felle tegenstander van de hervormingsplannen van zijn medekoning Agis IV (243 vC); na aanvankelijke successen werd hij in 242 afgezet en moest hlj naar Tegea vluchten. In 241 teruggekeerd, liet hij Agis doden en herstelde de oude orde. L. werd opgevolgd door zijn zoon Cleomenes III (235-222).

Lit. Th. Lenschau (PRE 12, 2018v).

Lijst van Namen