Johannes Smetius pater


In titulum Celsitudinis. Illustrissimo Domino Friderico Henrico, Arausionensium Principi et cetera, a Rege Christianissimo nuper delatum.

Op de titel Hoogheid, onlangs aan de zeer doorluchtige heer Frederik Hendrik, prins van Oranje enzovoorts, gegeven door de koning van Frankrijk.

pamflet 1637
Latijnse tekst
vertaling
toelichting
home

Top


Pamflet 1637

(afbeelding Koninklijke Bibliotheek, Den Haag, 4492 verso)

Top


Latijnse tekst

In titulum
Celsitudinis
Illustrissimo Domino Friderico Henrico
Arausionensium Principi et cetera
a
Rege Christianissimo nuper delatum.

 
 
 
 
5
 
Austriaci quondam fastu depressa Batavum
     Res, hosti iacuit vel miseranda suo.
Rursus et Auriaci ductu sublata resurgit,
     Astraque sublimi vertice
celsa ferit.
Qui premit Austriacus
Celsi sibi nomina sumsit,
     Qui levat Auriacus cur data sponte, neget?

 
 
 
 
5
 
 
 
 
10
 
 
 
 
15
 
 
 
 
20
 
 
 
 
25
 
Auriaco Celsi titulum modo Gallia mittit,
     Et dolet in merito nomine Belga moras.
Hoc Pater et Frater, nunc et Patriaeque Patrique
     Ultorem qui se fert, meruere duces.
Tertius hic magno fastigia celsa labori
     Imponit, Batavis visa nec ante suis.
Hoc Duce, nunc Rheni ripa utraque nescit Iberum,
     Ponsque Mosae Batavos, Sylva Ducisque colit.
Hoc Duce, pro luteis lateres et marmora surgunt,
     Succedunt vicis oppida, castra casis.
Hoc Duce Libertas Batavum metuenda Philippo,
     Nunc late replet Solis utramque domum.
Totque adeo meritis Celsum Rex Liliger ornat,
     Et merito Celsi mactat honore Ducem.
Et quisquam dubitet titulis adsurgere? Quisquis
     Ista neget Celsi nomina, iusta negat.
Praemia pro meritis si plura rependere posset
     Patria, mox istis splendidiora daret.
Macte igitur Princeps, tu Principe digna propago,
     Spes Batavim, cernis quo nova fama vocet.
Te Pater et Patruus non ad protrita, nec ille
     Quem, Guilielme, refers nomine, ducit Avus.
Celsa tibi proposta via est, te nomina cogunt
     Aeternum memorem tanta decora sequi.
Ergo age, dum titulos et nomina celsa tueris,
     Res Patriae celso stabit honora loco.

I.S.P.E.N. / J. Smith Pastor Ecclesiae Neomagensis
Scribebat Hagae-Comitis,
Propridie Calendas Februarias Gregoriano Anno Christi 1637

Neomagi, Typis Nicolai ab Hervelt

Top


Vertaling van het Latijnse gedicht

Op de titel Hoogheid, onlangs aan de zeer doorluchtige heer Frederik Hendrik, prins van Oranje enzovoorts, gegeven door de koning van Frankrijk

 
 
 
 
5
 
Door Oostenrijkse hoogmoed neergeslagen lag voorheen
     de Nederlandse staat, ja meelijkwekkend zelfs.
Oranjes leiding tilt haar op en zij verrijst opnieuw,
     ze raakt de
hoge sterren, boven, aan de top.
De Oostenrijker die dit Nederland knecht, noemt zich
Hoogheid;
     Oranje, de bevrijder, neemt die gift niet aan?

 
 
 
 
5
 
 
 
 
10
 
 
 
 
15
 
 
 
 
20
 
 
 
 
25
 
Zojuist kent Frankrijk aan Oranje Hoogheid toe als titel
     dit lange wachten doet in Nederland veel pijn
Zijn vader en zijn broer verdienden deze titel al;
     nu ook de wreker van het Vaderland en vader.
Als derde plaatst hij op zijn grote werk een hoogtepunt
     zoals nooit eerder nog gezien door Nederlanders.
Met hem als leider zijn er geen Spanjolen rond de Rijn;
     Maastricht, en ook Den Bosch, vereert de Nederlanders.
Met hem als leider wordt gebouwd met steen in plaats van leem
     en volgen steden dorpjes, forten huisjes op.
Met hem als leider is heer Filips bang voor Neerlands vrijheid
     die nu opnieuw het Oosten en het Westen vult.
De Leliekoning eert zozeer om zovele verdiensten
     de hoge leider met de eretitel Hoge.
Kan iemand twijfelen zijn eerbied te bewijzen hieraan?
     Wie Hoog als naam ontkent, ontkent rechtvaardigheid.
Als voor dit goeds het Vaderland meer prijzen zou betalen,
     dan zou het snel nog feller schitterende schenken.
Geluk ermee dus, Vorst, gij waardig kind om vorst te zijn;
     gij, Neerlands hoop, beseft waarheen de nieuwe roem roept.
Uw vader noch uw oom en noch uw opa wiens naam Willem
     gij draagt, verschaffen u een stamboom vol met vlekken.
Een hoge weg is u beloofd; hun namen leggen op
     aan u een eeuwig streven naar zo'n grote eer.
Zolang gij zorgt voor deze hoge titels en die namen,
     beroemt het Vaderland zich op een hoge rang.

Johannes Smetius / Johann Smith, predikant van de kerk in Nijmegen
Den Haag, 30 januari 1637 (volgens de Gregoriaanse kalender)

Drukkerij Nicolaas van Hervelt, Nijmegen

Top


Toelichting

Voor wie een toelichting op dit gedicht wil schrijven: welkom!
Stuur je commentaar naar
smetius@stilus.nl.

Poelhekke, Frederik Hendrik. Prins van Oranje. Een Biografisch drieluik, 1978, p. 475, na de witregel, geeft aan dat Frederik Hendrik vanaf begin januari 1637 de titel Hoogheid voert.

Top


Mochten er onverhoopt rechten overtreden worden op/door/met deze site, stuur dan even een mailtje zodat de plooien recht kunnen worden gestreken.


© Leo Nellissen 2015-