Johannes Smetius pater


Oppidum Batavorum / Nijmegen, stad der Bataven

de vertaling als pdf

persbericht | sun catalogus
recensies
corrigenda en addenda | aanvulling op vertaling
Latijnse tekst
drie gedichten van Huygens op de collectie Smetius
Peter van Haps: disputatio de oppido Batavorum, lofdicht op Smetius, lofdichten op Nijmegen
home


Persbericht: Aankondiging

In 1644/5 verscheen een heel bijzonder en al snel beroemd boek over de vroegste geschiedenis van Nederland en in het bijzonder Nijmegen: Oppidum Batavorum, seu Noviomagum (Nijmegen, stad der Bataven). De Nijmeegse predikant en oudheidkundige Johannes Smetius betoogde daarin dat Nijmegen de oudste en ooit ­ in de tijd van de Bataven en Romeinen ­ belangrijkste stad van Nederland was. In de ogen van Smetius was Nijmegen, de hoofdstad der Bataven, drager van een grote traditie van dapperheid en vrijheidslievendheid. Smetius eiste met zijn boek de aanvang van de beschaafde geschiedenis van Nederland op voor Gelderland en Nijmegen, tegen alle pretenties van Holland in.

Deze eerste editie in het Nederlands is samen met een inleiding opgenomen in een cassette: deel I bevat de inleiding over het werk, deel II de vertaling uit het Latijn. De uitgave is verschenen ter gelegenheid van de opening van het nieuwe Museum Het Valkhof te Nijmegen in september 1999.

Nijmegen, stad der Bataven
Vertaald en ingeleid door A. Bastiaensen, S. Langereis en L. Nellissen
SUN, Nijmegen. ISBN 90 6168 660 1

Top


SUN Catalogus voorjaar 1999

Top


Recensies

Johannes Smetius, Nijmegen, stad der Bataven. Deel I: Inleiding; deel II: Vertaling. Vertaald en ingeleid door A.A.R. Bastiaensen, S. Langereis en L.G.J.M. Nellissen. Nijmegen, SUN, 1999. 141 + 256 pagina's. ISBN 90 6168 660 1

               Bejczy, István, in: Jaarboek Numaga (2000) 136-137. hier

Demoed, H.B., in: Gelders Erfgoed 2000-2 23. hier

Eerden, P.C. van der, in: De zeventiende eeuw 16 (2000) 159. hier

Gessel, Han van, 'Smetius ontsloot Romeins Nijmegen', in: De Volkskrant 1 oktober 1999. hier

Janssen, A.E.M., in: Bijdragen en Mededelingen betreffende de geschiedenis van Gelre 91 (2000) 240-241. hier

Klerck, Bram de, 'Op het verkeerde Bataafse spoor', in: NRC Handelsblad 3 december 1999. hier

Lemmens, Gerard, 'Nijmegen, Stad der Bataven. Smetius eindelijk te lezen!' in: Museumnieuws, najaar 1999 (uitgave Museum Het Valkhof).hier

Lubbe, M. van der, 'Smetius over Nijmegen', in: Tijdschrift voor Geschiedenis 113 (2000) 312-313. hier

Miert, Dirk van, 'Gelre contra Holland', in: Literatuur 17 (2000) 178. hier

Mout, M.E.H.N., in: BMGN 116 (2000) 84-85.hier

'Nijmeegse bodemschat over Europa verspreid', in: Brabants Dagblad 29 september 1999. hier

Teitler, H.C., in: Hermeneus 72 (2000) 304-305. hier

Top


Corrigenda en addenda bij deel II, vertaling

  • p. 114, regel 11: vervang oktober door september.
  • p. 86, noot 2:
    zie deel I, p. 39. Zie ook Antiquitates Neomagenses p.122: pedis moduli.
  • p. 232, noot 4 en p. 236, regel 1: de Bataven helpen Caesar tegen Pompejus Magnus:
    zie Lucanus, Bellum civile I.431.
  • p. 249, sub voce Berchem:
    haal het tweede uitgegeven weg.

Top


Aanvulling op de vertaling Oppidum Batavorum

Twee onderdelen uit Smetius' tekst zijn niet opgenomen in de uitgave. Het betreft de bronnenlijst en het register. Je kunt ze hieronder downloaden, uitprinten en zelf bij de vertaling invoegen.

Bronnenlijst
In Oppidum Batavorum staat deze Lijst van de klassieke en latere schrijvers en ook van de handschriften, wier nut voor deze studie van groot gewicht was direct vóór pagina 1 van de tekst van Smetius, volgend op de inhoudsopgave (die in de vertaling als bijlage I opgenomen is). Inhoudsopgave en bronnenlijst volgen dus op het gedicht van Weidnerus.
De cijfers verwijzen naar de pagina's in het Latijn; deze nummering is naast de vertaling afgedrukt.

Woord- en zaakregister
In Oppidum Batavorum staat dit Woord- en zaakregister tussen het gedicht van Smetius op pagina 164-6 en het gedicht van Boxhorn. Dit register is nu gealfabetiseerd op de vertaling van de termen.
Een andere versie, namelijk direct vertaald uit het Latijn, dus gealfabetiseerd op het Latijn, vind je hier.
De cijfers verwijzen naar de pagina's in het Latijn; deze nummering is naast de vertaling afgedrukt.

Top


Latijnse tekst

Oppidum Batavorum is in een beperkte oplage (speciaal voor de stad Nijmegen) gedrukt in 1644. In 1645 verscheen een tweede druk: de tekst van 1644 met een nieuwe titelpagina en een toegift van drie gedichten.

Klik hier en je krijgt de (complete) Latijnse tekst [23 Mb].

Top


Mochten er onverhoopt rechten overtreden worden op/door/met deze site, stuur dan even een mailtje zodat de plooien recht kunnen worden gestreken.


© Leo Nellissen 1999-2009