Johannes Smetius pater

Er is geen streek op aarde die niet vol Bataafse roem is,
    in vroeger tijd en nu, en op de hele wereld.
Vol moed vertoonden vroeger Caesar en de keizers na hem
    hun wapens als de overwinnaars overal.
Als metgezel staat de Bataafs' Achaat de admiraal bij,
    hij heeft bevriende troepen onder zijn bevel.
Zijn waanzin, bloeddorst, onverzadigbare dolle drift
    verlaten daardoor de Spanjool en deze wereld.
Erheen gaan zwaard en roem van de Bataaf en straffen daar:
    verlies en angsten drukken op verjaagde Moor.
Bataafse zeilen zoeken over elke zee een weg
    en elke baai bewondert overal dat lef.
Ja, zelfs rivieren in hun bedding hielden op met stromen,
    waar nooit een vreemdeling zijn voet nog had gezet.
Gewapend zwemmen over de rivieren zit in't bloed:
    de Rijn en Vader Waal bedwingen ze aldus.
En dit zag eerder ook gebeuren Donau en de Weser
    en Nijlstroom en de brede Theems en ook de Po
en zelfs het kleine water Segre bij de Spaanse Ebro:
    riviergod stuk voor stuk en hierdoor stomverbaasd.
Nu keert een nieuwe telg terug die past bij't vaderland
    en oude stam en bij het bloed van zijn Civilis.
Het oud Bataafs paleis, voor alle twee het vaderland
    en beider leerschool voor de Oorlog, Nijmegen.
Aan deze jongeman beval zijn Vader, baas van het
    Bataafs cohort, om elders kennis op te doen.
Hij nam dus deel aan oorlog van de Italjaan en Pruis:
    als officier verdiende hij de grootste roem.
Het vaderland stuurt hem nu zeewaarts en als leider van de
    Bataven vaart hij door de wijde Oceaan,
de wapens van de Spaanse tegenstanders deren hem niet
    en hij plant Neerlands vlag op Braziljaanse kust.
U leert de oorlogskracht van de Bataaf hier kennen, Spanjaard;
    door uw rivier gelooft u haar te kunnen stoppen.
Rivieren dagen de Bataven uit, verblinde gek.
    Vlucht weg: de vijand zwemt niet, maar loopt over deze stroom.
Olinda, uw stad, lijkt dan wel heel sterk op Grieks Olynthos,
    toch was hier geen geld, geen goud, geen verrader nodig.
Geen weg is onbegaanbaar voor Bataafse moed: ze ontsluit
    wat dicht is en door haar bent u ook nergens veilig.
Waarheen u vlucht, zij volgt. Uw Fernambuca-fort bestaat
    niet meer, Bataafse Leeuw bewoont nu deze grotten
en zal er lang temidden van inheemse stammen wonen:
    hij zal de wreker van het vaderlandse bloed zijn.
Waar zee zal openstaan voor schepen en het land voor voeten:
    zoals u hem de vrede weigert, zo hij u.
Zo zullen zee en landen vol zijn met de Spaanse schande
    en zullen vol zijn met Bataafse eer en roem.
Vooruit, maak plaats voor God. Denk aan uw vaderlands' olijf:
    bied kransen daarvan aan en haal uw wapens weg.
Geef alle listen van de zogenaamde vrede op
    bied echte vrede: is die er, dan leeft u in rust.
U merkt dat de Bataafse Leeuw zijn eer in vredestijd
    niet minder acht dan in de oorlogstijd ervoor.

--------------------------------------------------------------

Tot de Spanjaard: over 1629

Zoveel dat nu geschiedt, kon niet geschieden volgens u.
    De Zilvervloot als buit viel de Bataven toe.
Beroemd ook Wesel: ingenomen door het oorlogswerk.
    Den Bosch gaf onder dwang verslagen troepen af.
Met veel soldaten viel u binnen in de Veluwe:
    verjaagd werd u, geknakt, op smadelijke vlucht.
Door zoveel nederlagen kalm, Spanjool, leer af te leggen
    uw woeste aard, te wijken voor de toorn van God.
Maar als u de Bataven en hun wil trots verder tart,
    geschiedt zoveel dat volgens u niet kan geschieden.

--------------------------------------------------------------

J. Smith
Nijmegen 1630, drukkerij Nicolaas van Hervelt