Apollonius (Ἀπολλώνιος) van Perge in Pamphylië (ca. 260-ca. 190), griekse wis- en sterrekundige, jongere tijdgenoot van Archimedes en Eratosthenes. Zijn roem heeft A., die het grootste deel van zijn leven in Alexandrië, maar ook enige tijd in Pergamum verbleef, te danken aan zijn grote en geniale werk over de kegelsneden (Κωνικά), waarvan de eerste vier boeken in het grieks, de drie volgende slechts in een arabische vertaling bewaard zijn; boek 8 is verloren gegaan. In dit werk, dat zowel, zijn voorgangers Menaechmus, Aristaeus, Euclides, Conon en Nicoteles corrigerend en aanvullend, een uitvoerige algemene theorie der kegelsneden opstelt als een aantal bijzondere vraagstukken bespreekt, komen voor het eerst de meetkundige termen parabool, ellips en hyperbool voor.
De behandeling op euclidische grondslag is streng methodisch en is van beslissende betekenis geweest ook voor de moderne meetkunde. Commentaren op de Conica werden geschreven door Serenus, Hypatia en Eutocius; die van laatstgenoemde bezitten we in arabische vertaling.
De talrijke overige mathematische werken van A. zijn verloren gegaan; Pappus' (ca. 300 nC) Συναγωγή geeft ons enige indruk van de verscheidenheid van onderwerpen die ze behandelden. Twee belangrijke stellingen van A. luiden:
1. De vierkanten van een paar toegevoegde middellijnen hebben bij een ellips een constante som, bij een hyperbool een constant verschil.
2. Het parallellogram, beschreven op een paar toegevoegde
middellijnen van een ellips of hyperbool
als zijden, heeft een constante oppervlakte.
Het z.g. raakprobleem van A. vraagt een cirkel te
construeren die aan drie gegeven cirkels raakt.
Lit. Uitgaven: Griekse tekst met latijnse vertaling, ook van
de boeken 5, 6 en 7: E. Halley, Apollonii Conicorum libri
(Oxford 1710). Beste editie: J. L. Heiberg, Apollonii Pergaei
quae graece exstant, cum commentariis antiquis (Leipzig
1891-1893). Engelse vertaling: T. L. Heath, Apollonius of
Perga, Treatise on Conic Sections (Cambridge 1896). Franse
vertaling: P. VerEecke, Les Coniques d'Apollonius de Perge
(Paris/Bruges 1924). - F. Hultsch (PRE 2, 151-160).- H. G.
Zeuthen, Die Lehre von den Kegelschnitten im Altertum
(Kopenhagen 1886). O. Neugebauer, Apollonios-Studien
(Quellen und Studien zur Geschichte der Mathematik B 2,
1932, 215-253). B. L. van der Waerden, Erwachende Wissenschaft
(Basel 1956) 395-436. [Nuchelmans]