Woorden leren - maatwerk - Latijn en Grieks

Woorden leren: het beste is opgroeien of onderdompeling in de taal, maar dat is niet iedereen gegeven.
Dus zullen er woorden geleerd moeten worden om vruchtbaar te kunnen lezen.

Achtergrond, voor wie meer wil weten over de woordenlijsten. Hoe zijn de lijsten tot stand gekomen? Welke teksten liggen eraan ten grondslag? Wat zijn de overwegingen van de samenstellers? Om hoeveel woorden gaat het?

Woordenlijsten Latijn, digitaal en/of op papier. De vetgedrukte bestanden zijn extra interessant. Als er een site genoemd wordt, kan daar een recentere versie staan!

Woordenlijsten Grieks, digitaal en/of op papier. De vetgedrukte bestanden zijn extra interessant. Als er een site genoemd wordt, kan daar een recentere versie staan!

Woordjes leren: de techniek en de praktijk. Michael Buijkx.

Gedicht Woordjes leren, Jan Eijkelboom.

Meissners Fraseologie.
Traupman/Bervoets Conversatieboek.

Bronnen. Hier vind je de internetpagina's waar het materiaal vandaan komt.

Mail je opmerking.

Met dank aan Michael Buijkx, Alet Holwerda, Cameron Koggel en Harm Pinkster

Leo Nellissen

www.stilus.nl

Woordenlijsten Latijn

• STILUS-woordenlijst op frequentie.
  Meest recente versie: 25 april 2024.

  Woorden op frequentie: meest voorkomende woord als eerste enzovoorts. De lijst bevat nu 1000 woorden.
  Omdat het een spreadsheet is, kun je de woorden ook anders rangschikken: op alfabet, op woordsoort, op verwantschap. En je kunt een kolom met eigen informatie toevoegen: hoofdstuk in methode, ezelsbruggetje, etymologie.
  Deze lijst is gebaseerd op de lasla-lijst; zie hier

• Janus geeft 2159 woorden, met vertaling, met etymologie in Nl/En/Fr/Du, op alfabetische volgorde. De etymologische informatie is zeer uitgebreid en biedt veel aanknopingspunten bij het leren. Spreadsheet. Site.

• In de Duitstalige wereld is een frequentie-onderzoek gedaan: de Bamberger Wortschatz bevat 1248 woorden, op alfabet, zonder frequentie-aanduiding. De lijst is gebaseerd op op scholen gelezen teksten en geeft een dekking van 83% op dit corpus klassieke teksten. Site voor deze Adeo Wörterliste. Onderstaande lijsten zijn bewerkingen.
  Lijst met vertaling en, vaak, voorbeeldzin; Bernd Ruppel.
  Lijst met vertaling en woordafleiding in moderne talen; Martin Amann.

• De Engelstalige wereld kent ook lijsten op grond van de frequentie.

  Latin Core Vocabulary, Dickinson College, op frequentie, met vertaling en themaveld. Spreadsheet. Site.
  Dickinson College biedt ook een frequentielijst voor Vergilius' Aeneis.

  Lodge, 2000 woorden uit Caesar, Cicero en Vergilius, met vertaling en vindplaats, op alfabetische volgorde.

  In sommige Engelse lijsten zijn ook post-klassieke en christelijke teksten verwerkt, wat de samenstelling beïnvloedt.
  SLU, Saint Louis University, op frequentie-volgorde, geen vertaling, ook verbogen en vervoegde vormen opgenomen.
  Diederich-Lodge, een 1500 woorden, met vertaling, per themaveld gerangschikt.
  Diederich, een 1500 woorden, op frequentie-volgorde (in totaal corpus en in afzonderlijke onderdelen ervan).
  

• De meeste schoolboeken/methodes hebben een basiswoordenlijst achterin, of achterin het grammaticadeel, of als apart boekje. De keuze voor de opgenomen woorden is niet altijd geëxpliciteerd.

• Niet-methodegebonden lijst: J.K.L. Babeliowsky e.a., Basiswoordenlijst Latijn, met vertaling, met voorbeeldzinnen, alfabetisch. Doorzoekbaar pdf en Word-document.

• Niet-methodegebonden lijst: Thomas Bervoets, Basiswoordenlijst incl. stamtijden. LATIJN, verwante woorden staan bij elkaar. Klinkers zijn voorzien van macron.

• Niet-methodegebonden lijst: Hans Wellink, Basisvocabularium latijn - frequentiewoordenlijst: op frequentie, met vertaling. Site.

• Niet-methodegebonden lijst: Ary van den Heuvel, Repetenda, 1800 woorden, met vertaling, op themaveld. Opvolger van Index. Site.

• Niet-methodegebonden lijst: Hupperts en De Jong, Vox, 1250 + 300 woorden, met vertaling, alfabetisch. Site.

• Niet-methodegebonden lijst: Zeinstra en Galama, Repetitietabellen. Hoofdtijden der Latijnse verba met afleidingen en constructies, werkwoorden met afgeleide woorden. Geen digitaal exemplaar ter beschikking.

• Niet-methodegebonden lijst: Hoving en Zuidweg, Verbarium Latinum. Alleen werkwoorden met vertaling en voorbeeldzinnen. Composita staan bij het simplex.

Top

Woordenlijsten Grieks

• Structuurwoordenlijst Grieks; Michael Buijkx heeft de 165 meest voorkomende structuurwoorden bijeengezet op basis van onderzoek van Wilfred Major. En als pdf.
  In het voorwoord staan links om ze met quizlet en memrise te overhoren.

• Greek Core Vocabulary, Dickinson College, 524 woorden, op frequentie, met vertaling en themaveld. Ook als spreadsheet. Site.

• Major: 65 Griekse woorden leveren 50% dekking van een Griekse tekst. Voor een dekking van 80% zijn er een 1100 nodig.
  Deze 65 woorden zijn door Alet Holwerda in het Nederlands vertaald en geordend.

• De meeste schoolboeken/methodes hebben een basiswoordenlijst achterin, of achterin het grammaticadeel, of als apart boekje. De keuze voor de opgenomen woorden is niet altijd geëxpliciteerd.

• Niet-methodegebonden lijst: Hupperts en Veenman, Logos, met vertaling. Site.

• Woordenlijst (uitgebreid) Uhle.

• Frequentielijst op Homerus.

Top

Achtergrond

• De basis voor veel Nederlandse lijsten is het onderzoek naar woord-frequentie door het Laboratoire d'Analyse Statistique des Langues Anciennes (LASLA) in Luik. Het onderzoek van 1981 heeft alleen de lijsten en dat van 1974 geeft lijsten en grafieken per auteur.

• Verantwoording van Dickinson College bij zijn Core Vocabularies.

• Artikel van Clement Utz uit 2000 over de Bamberger Wortschatz (oa het corpus Latijn).

• Artikel van John D. Muccigrosso, Frequent Vocabulary in Latin Instruction. 2004.

• Artikel van Wilfred E. Major uit 2008 over en met een basiswoordenschat Grieks.

Top

Woordjes leren: de techniek en de praktijk

• Woordenschatgraven. Artikel over de taal- en rekenkundige beperkingen van frequentie-lijsten, toegepast op 8 recente examenpensa Latijn. Met praktische suggesties voor de didactische implicaties.

• Structuurwoordenlijst Latijn: de circa 250 belangrijkste woorden behalve de inhoudswoorden (z.nw bijv.nw ww). Versie 2.0.
  En als pdf. En als excel-bestand. En als Collatinus (zie hieronder).
  In het voorwoord staan links om ze met quizlet en memrise te overhoren.
  Voor de inhoudswoorden: zie hieronder.

• Structuurwoordenlijst Grieks: de 165 meest voorkomende structuurwoorden bijeengezet op basis van onderzoek van Wilfred Major. En als pdf.
  In het voorwoord staan links om ze met quizlet en memrise te overhoren.
  Voor de inhoudswoorden: zie hieronder.

• CE 2025 Vergilius
  Lijst met de inhoudswoorden (werkwoorden, zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden) die drie of meer keer voorkomen in het pensum.
  Dezelfde lijst als pdf.

• CE 2024 Livius
  Lijst met de 213 inhoudswoorden (werkwoorden, zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden) die drie of meer keer voorkomen in het pensum.

• CE 2024 Plato
  Lijst met de 153 woorden (werkwoorden, zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden) die drie of meer keer voorkomen in het pensum. De lijst is samengesteld door Cameron Koggel.
  In het voorwoord staan links om ze met quizlet en memrise te overhoren.
  Je hebt ook de structuurwoordenlijst nodig (zie hierboven).
  Dezelfde lijst als pdf.

• CE 2023 Ovidius
  Lijst met de 280 inhoudswoorden (werkwoorden, zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden) die drie of meer keer voorkomen in het pensum.
  In het voorwoord staan links om ze met quizlet en memrise te overhoren.
  Je hebt ook de structuurwoordenlijst nodig (zie hierboven).
  Dezelfde lijst als pdf.

  Het pensum opgedeeld in kola.

• CE 2023 Herodotus
  Lijst met de 269 woorden (werkwoorden, zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden) die drie of meer keer voorkomen in het pensum.
  In het voorwoord staan links om ze met quizlet en memrise te overhoren.
  Je hebt ook de structuurwoordenlijst nodig (zie hierboven).
  Dezelfde lijst als pdf.

• De Wet van Zipf
  Kort Nederlandstalig artikel over de Wet van Zipf. Onderzoek van Sander Lestrade verklaart waarom de frequentie van verschillende woordsoorten sterk uiteenloopt.

  Het meest voorkomende woord, in het Nederlands ‘de’, komt namelijk twee keer zo vaak voor als het op één na meest voorkomende woord, in het Nederlands ‘van’, en drie keer zo vaak als het derde meest voorkomende woord, in het Nederlands ‘het’, et cetera, tot aan het minst gebruikte woord in de tekst.

  Link naar het Engelstalige artikel van Sander Lestrade, met mogelijkheid om pdf te downloaden.

• Collatinus
  Handleiding voor het gratis programma Collatinus om alle woorden in een tekst te ordenen en systematiseren in volgorde van de tekst, alfabetisch of op woordfrequentie.
  Artikel in VCN Bulletin over het maatwerk bij het leren van woorden, dat met Collatinus te leveren is.
  Tweede artikel in VCN Bulletin over het maatwerk dat Collatinus kan leveren is.

• Ligula Memoriae: een youtube-kanaal waarin technieken om Latijnse woorden blijvend te verankeren, worden uitgelegd.

• Zin in onzin: werk aan de woordenschat. Praktische tips en oproep.

• Leerpsychologisch onderzoek naar visueel leren van 30 Latijnse woorden (keyword method) door Shapiro & Waters (2005).
  Nation 2013 en Webb & Nation 2017 bespreken de voor- en nadelen van deze keyword method.

• Kaputt ist der Kopf door Oliver Geisselhart en Helmut Lange. Woorden blijvend en humoristisch verankeren volgens de keyword method: de KLANK van het Latijnse woord gebruiken in een (on-)zinnetje dat een sterk visueel beeld oproept waarin ook de betekenis wordt gebruikt.
  Omdat het gebaseerd is op de klank van woorden in het Duits is het boekje zelf voor de Nederlandse markt niet bruikbaar. Maar de benádering is zeer geschikt bij "rotwoorden" waar traditionele leermethoden niet helpen. Aantal pagina's uit het boekje.

• Archibald doet bruikbare suggesties hoe woordverwantschap kan helpen bij Latijn.

Top

Woordjes leren

Top

Bronnen

• Babeliowsky, https://archive.org/details/babeliowsky [maart 2017]
  
• Bamberg Amann, Bamberger Wortschatz, Martin Amann, https://www.uzh.ch/latinum/amann/Unterlagen/Woerterliste_adeo.pdf [maart 2017]
  
• Bamberg Ruppel, Bamberger Wortschatz, Bernd Ruppel, http://www.bernd-ruppel.de/rep_voc_adeo.pdf [maart 2017]
  
• Bamberg Utz, Bamberger Wortschatz, Clement Utz, http://www.ccbuchner.de/titel-0-0/adeo_norm-549/download-267/utz_basisartikel_zum_bamberger_wortschatz.pdf [maart 2017]
  
• Kaputt ist der Kopf, https://www.m-vg.de/mediafiles/Leseprobe/9783868825299.pdf [januari 2018]
  
• Latin Core Vocabulary, http://dcc.dickinson.edu/latin-vocabulary-list [maart 2017]
  
• Diederich, https://archive.org/details/PAULB.DIEDERICHLATINWORDFREQUENCY [maart 2017]
  
• Diederich-Lodge, http://hiberna-cr.wikidot.com/local--files/downloads/Diederich-Lodge-Practice.pdf [maart 2017]
  
• Greek Core Vocabulary, http://dcc.dickinson.edu/greek-core-list [maart 2017]
  
• Homerus, https://archive.org/details/homericvocabula00goodgoog [maart 2017]
  
• Janus, http://janus.humanities.uva.nl/ [maart 2017]
  
• Hoving en Zuidweg, https://archive.org/details/verbarium-latinum-hoving-zuidweg-1937 [maart 2017]
  
• LASLA 1974, http://promethee.philo.ulg.ac.be/LASLApdf/Lexbase.pdf [maart 2017]
  
• LASLA 1981, http://promethee.philo.ulg.ac.be/LASLApdf/Dictionnairefrequentiel.pdf [maart 2017]
  
• Lodge, https://archive.org/details/vocabularyofhigh00lodguoft [maart 2017]
  
• Major, https://camws.org/cpl/cplonline/files/Majorcplonline.pdf [maart 2017]
  
• Muccigrosso, https://www.jstor.org/stable/4352875?seq=1#page_scan_tab_contents [maart 2017]
  
• Saint Louis University, http://www.slu.edu/colleges/AS/languages/classical/latin/tchmat/grammar/vocabulary/hif-ed2.html [maart 2017]
  
• Uhle, https://archive.org/details/GriekschVocabulariumHeinrichUhleAmsterdam1918 [maart 2017]
  

Top

Mochten er onverhoopt rechten overtreden worden op/door/met deze site, stuur dan even een mailtje zodat de plooien recht kunnen worden gestreken.