Damocles (Δαμοκλῆς), hoveling van
Dionysius I of
II van Syracuse (4e eeuw vC). Volgens het beroemde
verhaal (o.a. bij Cicero, Tusculanae Disputationes
5, 61) zou Dionysius, toen D. diens geluk uitbundig
prees, hem aangeboden hebben eens hetzelfde geluk
te smaken. Hij maakte D. tot het middelpunt van een
luxueus feest, maar had tevoren aan een paardehaar
een scherp zwaard boven zijn plaats laten ophangen;
toen D. dit merkte, smeekte hij om verlossing.
Daarvandaan wordt de uitdrukking 'zwaard van D.'
gebezigd voor een voortdurend dreigend gevaar te
midden van geluk en voorspoed. [Nuchelmans]