Alcamenes (Ἀλκαμένης), beroemde griekse beeldhouwer,
leerling en rivaal van Phidias, werd geboren
in Athene of op Lemnus en leefde in de 2e helft van
de 5e eeuw vC. Het enige bewaard gebleven origineel
dat met grote waarschijnlijkheid aan A. toegeschreven
kan worden is het marmeren beeld van Procne
met Itys in het Acropolis-museum van Athene. Van
zijn Hermes Propylaeus, die de atheense propylaeen
sierde, bestaan verschillende kopieën: een werd in
1903 in Pergamum gevonden en bevindt zich thans
in een museum te Istanbul; een tweede, in 1928 te
Ephese ontdekt, is nu in het museum te Smyrna; nog
andere zijn in Rome, Berlijn en München te zien.
Het beroemdste werk van A. schijnt zijn 'Aphrodite
in de tuintjes' te zijn geweest, waarvan sommigen
een kopie willen zien in de z.g. Aphrodite van Fréjus
in het Louvre, anderen in verschillende andere
Aphrodite-typen. Pausanias schrijft aan A. het westelijke
gevelveld van de Zeus-tempel te Olympia toe,
maar waarschijnlijk heeft hij hier slechts herstelwerkzaamheden
verricht. Nog vele andere werken
worden met meer of minder zekerheid op A.' naam
gesteld, bv. de Ares Borghese in het Louvre; hij zou
ook meegewerkt hebben aan de sculpturen van het
Erechtheum: er is een opmerkelijke overeenkomst in
stijl tussen de Procne-Itys-groep en de Caryatiden
van het Erechtheum.
Lit. G. Becatti (EAA 1, 255-260). Ch. Picard, Manuel d'archéologie
grecque, La sculpture 2 (Paris 1939) 551-586. - B.
Schröder, Alkamenes-Studien (79. Winckelmannsprogramm,
Berlin 1921). Ch. Walston, Alcamenes and the Establishment
of the Classical Type in Greek Art (1926). E. Langlotz, Alkamenes-Probleme
(108. Winckelmannsprogramm, Berlin 1952).
E. Langlotz, Aphrodite in den Gärten (Sitzungsberichte Akademie
Heidelberg, 1953-1954).
[Nuchelmans]