Assurnasirpal (akkadisch aššurnâsiraplu: Assur bescherme
de zoon), naam van twee koningen van
Assyrië.
De meest bekende is Assurnasirpal II (883-859), grondlegger
van de macht van het nieuw-assyrische rijk.
Onder zijn leiding werden veldtochten gehouden,
telkens met een beperkt doel, waarbij de veroverde
gebieden onder een zwaar juk moesten doorgaan.
Deportaties, wreedheden en een hoog tribuut kenmerkten
zijn optreden. Zijn straffe organisatie was
gebouwd op een stand van ambtenaren. Hij verbeterde
het apparaat van zijn leger en gaf een grotere
plaats aan de beweeglijke ruiterij. Hij liet de nieuwe
hoofdstad Kalach (Nimrud) bouwen, waarbij hij
kunstenaars uit de gehele hem bekende wereld aantrok
voor een reliëf, dat de gewelddadige oorlogen,
die hij gevoerd had, in alle wreedheid moest uitbeelden.
Beroemd geworden is de voorstelling van
A. op de leeuwenjacht (ANEP nr. 184). Doordat
zijn veldtochten zich uitstrekten tot aan de Middellandse
Zee konden ceder- en cypressenhout uit het
Amanusgebergte naar Kalach worden vervoerd
(ANET 275v). Maar het was vooral dank zij het
zelfs door Sidon en Tyrus opgebrachte tribuut, dat
de residentie van A. rijk werd aan gebouwen en
voorwerpen van kunstvaardigheid.
Lit. F. Weissbach (RLA 1, 213-220). W. von Soden, Herrscher
in Alten Orient (Berlin/Heidelberg 1954) 78-88. R. D.
Bamett/W. Forman, Assyrische Palastreliefs (Praag z.j.)