Quartodecimanen (quartodecimani), aanduiding van
christenen - in het bijzonder in Klein-Azië en Syrië
in de eerste eeuwen - die Pasen, in aansluiting aan
het joodse passah en waarschijnlijk overeenkomstig
het gebruik in de oudste gemeente te Jeruzalem, op
de quarta decima vierden (de veertiende van de
joodse maand Nisan), terwijl het in Rome en elders
gebruik was het te vieren op de daarop volgende
zondag. De tegenstelling groeide uit tot een conflict
over de Paasdatum. Bij de quartodecimaanse traditie
lag het accent op de verlossingsdood, bij de andere
meer op de verrijzenis van de Heer. Vanuit Rome
streefde men naar een gemeenschappelijke regeling,
waarbij de groeiende distantiëring van het jodendom
mede een rol speelde. Op het concilie van Nicea
werden de q. als judaïsten
veroordeeld. Toch bleef
het gebruik in tal van kerken in het Oosten nog
ongeveer een eeuw lang bestaan.
Lit. C. W. Dugmore, A Note om the Quartodecimans (Studia
Patristica 4, Berlin 1961) 411-421. W. Cadman, The Christian
Pascha and the Day of the Crucifixion - Nisan 14 er 15 (TU
80, Berlin 1962).
[Bartelink]