| Aalmoes | weldadigheid t.o.v. medemens |
| Aäron | broer en woordvoerder van Mozes (b) |
| Aartsengel | titel van speciale engelen (o.a. Michaël) |
| Abba | godsnaam (b) |
| Abdi-Asjirta | amoritisch stamhoofd (ca. 1400 vC) |
| Abdi-Chepa | stadvorst van Jeruzalem (1372-1354) |
| Abdi-Milkutti | stadvorst van Sidon (681-668) |
| Abdias | andere naam voor Obadja (b) |
| Abdon | richter over Israël (b) |
| Abel | tweede zoon van Adam (b) |
| Abercius | godsdienst-historisch belangrijke inscriptie |
| Abgar | koning van Osrhoëne |
| Abiam | zoon van Rehabeam,koning van Juda |
| Abibaäl | koning van Byblos |
| Abigaïl | vrouw van David (b) |
| Abimelech | koning van Gerar, sloot verbond met Abraham (b) |
| Abimelech | zoon van Gideon (b) |
| Abimilki | stadvorst van Tyrus (1372-1354) |
| Abisai | zoon van halfzuster van David (b) |
| Abjathar | zoon van hogepriester Achimelech t.t.v. David (b) |
| Abraham | oudste aartsvader (b) |
| Abraxas | jaargod bij de gnostici |
| Absalom | zoon van David (b) |
| Acacius | christelijk auteur uit de 5e eeuw nC |
| Achab | koning over Israël |
| Achaz | koning van Juda |
| Achimelech | priester t.t.v. David (b) |
| Achimilki | westsemitische stadvorsten |
| Achiram | 1. Hiram 2. koning van Byblos |
| Achis | filistijnse koning |
| Acoliet | hoogste van de 4 ordines minores in latijnse kerk |
| Adam | eerste mens (b) |
| Adapa | stamvader van het menselijk geslacht |
| Adonia | zoon van David (b) |
| Adoptianisme | stroming die aannam dat Christus een profeet was |
| Aëtius | christelijk theoloog (300-366) |
| Agabus | profeet uit het Nieuwe Testament |
| Agape | christelijk liefdemaal |
| Agapitus I | bisschop van Rome (535-536) |
| Agatha | christelijke martelares uit Catania (ca. 250 nC) |
| Agathangelus | christelijke geschiedschrijver uit Armenië (ca. 300 nC) |
| Agnes | christelijke martelares uit Rome |
| Agrapha | woorden van Jezus die niet de evangeliën voorkomen |
| Ahasverus | hoofdfiguur uit legende v.d. wandelende jood |
| Ahazia | 2 koningen van Juda |
| Ahia | 1. profeet uit Silo 2. vader van Baësa (b) |
| Akiba | beroemde rabbijnse geleerde |
| Akten | beschrijving van de handelingen v.d.leerlingen van Jezus |
| Alexander | 4 bisschoppen |
| Alexandra | vorstin in Palestina (76-67 vC) |
| Alfa en Omega | 1e en laatste letter v.h.griekse alfabet en symbool van God |
| Alkimus | leider v.d.prohellenistische partij in Juda (ca.160 vC) |
| Alogi | ketters die evangelie en apocalyps verwerpen |
| Amalek | nomadenstam in de Negev-woestijn (b) |
| Amazia | koning van Juda (800-786 vC) |
| Ambo | verhoging in het christelijk kerkgebouw; later preekstoel |
| Ambrosiaster | schrijver van aan Ambrosius toegeschreven werken |
| Ambrosius | christelijk auteur (340 [of 333]? -397) |
| Amen | formule als bevestiging v.d.wil van God |
| Ammonius | 2 christelijke schrijvers |
| Amnon | oudste zoon van David en Ahinoam |
| Amon | koning van Juda (639/38) |
| Amos | profeet (ca. 760 vC)(b) |
| Amphilochius | bisschop van Iconium, vriend v.d. Cappadociërs (340-395) |
| Ampliatus | christen in Rome, vriend van Paulus (b) |
| Amrafel | koning van Sinear |
| Anachoreet | kluizenaar |
| Anacletus | 3e bisschop van Rome (76-88) |
| Ananias | o.a.discipel van Jezus, joods hogepriester (b) |
| Anastasis | grieks voor verrijzenis |
| Anastasius I | bisschop van Rome (496-498) |
| Anastasius II | bisschop van Rome (399-402) |
| Anath-Bethel | andere god die door joden vereerd werd in Elefantine |
| Anatolius | bisschop van Laodicea (3e eeuw nC) |
| Andreas | apostel, broer van Petrus (b) |
| Andronicus | romeinse christen, vriend van Paulus |
| Anicetus | bisschop van Rome en martelaar (154-165) |
| Anna | 1. moeder van Samuel 2. profetes t.t.v. Jezus (b) |
| Annas | joods hogepriester (b) |
| Anterus | bisschop van Rome (235-236) |
| Antichrist | aartsvijand van Christus op het einde der tijden |
| Antifoon | refrein waarmee de psalmen werden afgewisseld |
| Antilegomena | betwiste boeken van het Nieuwe Testament |
| Antonius | kluizenaar (251-356) |
| Apelles | gnosticus uit Rome (2e eeuw nC) |
| Aphraates | oudste syrische kerkvader (4e eeuw nC) |
| Apocalyps | 1. Apocalyps van Johannes (b) 2. apocriefe apocalypsen |
| Apocalyptiek | literatuur genoemd naar de Apocalyps van Johannes |
| Apocatastasis | leer dat vrije schepselen in de zaligmaking zullen delen |
| Apollinaris van Hierapolis | apologeet (2e eeuw nC) |
| Apollinaris van Laodicea | bisschop, later veroordeeld (310-390 nC) |
| Apollos | alexandrijnse jood (1e eeuw nC) |
| Apologeten | christelijke schrijvers v.e.verdediging van het geloof (2e-3e eeuw nC) |
| Aponius | schrijver van commentaar op het Hooglied (ca.420 nC) |
| Apophthegmata patrum | anonieme verzameling gezegden over deugden |
| Apostasie | afval van het christelijk geloof |
| Apostel | leerling van Christus (b) |
| Apostolici | zie Apotactitae |
| Apostolische Vaders | christelijke schrijvers die de apostelen zelf nog zouden hebben gekend |
| Apotactitae | secte die onthouding predikte |
| Apsis | halfronde afsluiting van het priesterkoor in de kerk |
| Aquarii | secte die water i.p.v.wijn bij de eucharistie gebruikte |
| Aquila | 2 bekende joden |
| Ararat | koninkrijk waarin de ark van Noach vastliep |
| Arauna | Jebusiet wiens dorsvloer door David gekocht werd |
| Archimandriet | overste van monniken |
| Archippus | vriend van apostel Paulus (1e eeuw nC) |
| Archontici | gnostische richting |
| Areopaagrede | deel van de Handelingen der Apostelen |
| Aretalogie | opsomming van erepredikaten van goden in hymnenstijl |
| Arianisme | christelijke ketterij |
| Arioch | bondgenoot van Amrafel (b) |
| Aristobulus | aanzienlijke jood uit Alexandrië (ca.160 vC) |
| Judas Aristobulus I | 1e hasmoneeënkoning (104-103 vC) |
| Aristobulus II | zoon van Alexander Jannaeus, troonpredentent (67-63 vC) |
| Aristobulus | zoon van Herodes de Grote (gest.7 vC) |
| Aristobulus | aanzienlijke romein, vriend van apostel Paulus (1e eeuw nC) |
| Arius | christelijke ketter |
| Ark | 1. ark van Noach 2. ark v.h.verbond |
| Armagedon | plaats waar de koningen der aarde tegen het Rijk van God strijden |
| Arnobius de Jongere | monnik en schrijver (1e helft 5e eeuw nC) |
| Arsenius | monnik (ca. 400 nC) |
| Artemon | leider van de ebionitische monarchiani (ca. 235 nC) |
| Artoryten | sekte die brood en kaas offerde bij hun feesten |
| Asa | koning van Juda (910-870) |
| Asaf | muziekmeester van David (b) |
| Ascensio Isaiae | christelijke bewerking van joods geschrift |
| Ascese | onthouding van voedsel en kleding |
| Aser | zoon van Jakob (b) |
| Askenaz | kleinzoon van Jafet (b) |
| Asnath | egyptische priesterdochter, vrouw van Jozef (b) |
| Assumptio Mosis | joods geschrift |
| Asterius | bisschop van Amasia (330-410 nC) |
| Athalia | kleindochter van koning Omri van Israël (b) |
| Athanasius | kerkvader (Alexandrië ca. 295-373) |
| Augustinus | kerkleraar, bisschop v.Hippo Regius en auteur (354-430) |
| Avondmaal | liturgische viering |
| Azazel | boze geest bij israëitische verzoendag |
| Baësa | koning van Juda (909-886) |
| Bagohi | perzische stadhouder van Juda (5e eeuw vC) |
| Ban | wijding van iemand of iets aan het heilige (OT) |
| Baptisterium | christelijk doopbassin of doophuis |
| Barak | richter van Israël (b) |
| Barbelo-gnostici | gnostici met een mythische vrouwenfiguur Barbelo |
| Bardesanes | christelijk auteur (ca. 200 nC) |
| Barjezus | joodse tovenaar en valse profeet (1e eeuw nC) |
| Barnabas | christelijk schrijver van een brief en een evangelie |
| Barnabas | vriend van Paulus (b) |
| Barsabas | joodse familienaam |
| Bartholomeüs | apostel (b) |
| Bartimeüs | blinde bedelaar, genezen door Jezus (b) |
| Baruch | auteur van Bijbelboek |
| Bar-Kochba | leider joodse opstand tegen de Romeinen (132-135 nC) |
| Basilica | groot rechthoekig openbaar gebouw;later christelijke kerk |
| Basilides | een der eeste gnostici (120-145 nC) |
| Basilius van Ancyra | bisschop en schrijver (4e eeuw n.C.) |
| Basilius van Caesarea | kerkvader (ca. 330-379) |
| Bathseba | moeder van Salomo (b) |
| Beëlzebub | opperste der boze geesten |
| Bema | 1. spreekgestoelte 2. verhoging in christelijke basilica |
| Benedictus I | bisschop van Rome (575-579) |
| Benhadad | 3 aramese koningen |
| Benjamin | 1. jongste zoon van Jakob 2. een v.d. 12 stammen van Israël (b) |
| Bergrede | toespreek van Jezus |
| Beryllus | bisschop van Bostra (ca. 240 nC) |
| Bijbel | Heilig boek, bestaande uit het Oude en Nieuwe Testament |
| Bijbelgrieks | het speciale Grieks waarin het Nieuwe Testament en de vertaling van het Oude Testament geschreven zijn |
| Bildad | vriend van Job (b) |
| Bileam | vijandige profeet van Israël (b) |
| Bisschopslijsten | naamlijsten v.d.bisschoppen van een bepaalde plaats |
| Bloedakker | stuk grond bij Jeruzalem,bestemd als begraafplaats voor vreemdelingen |
| Boanerges | bijnaam van Zebedeus, Jakobus en Johannes (b) |
| Boaz | 1. man die met Ruth trouwt 2. koperen tempelzuil v.d. tempel v.Salomo (b) |
| Bonifatius I | bisschop van Rome (418-422) |
| Bonifatius II | bisschop van Rome (530-532) |
| Brandeum | doek waarin het lichaam v.e. heilige werd begraven |
| Breken v.h.brood | joods openingsceremonieel v.d.maaltijd |
| Caelestinus I | bisschop van Rome (422-432) |
| Caius | bisschop van Rome (283-296) |
| Calcidius | christelijk neo-platonicus (5e eeuw nC) |
| Cal(l)ixtus I | bisschop van Rome (217-222) |
| Callinicus | monnik en auteur v.levensbeschrijving v.Hypatius (5e eeuw nC) |
| Candidus | christelijk schrijver (ca. 200 nC) |
| Canon | regel van het geloof |
| Canticum | bijbelse liederen |
| Carpocrates | gnosticus (2e eeuw nC) |
| Johannes Cassianus | christelijk auteur en monnik (360-435) |
| Catechumenen | mensen die in de christelijke leer werden onderricht |
| Cathedra | christelijke bisschopszetel |
| Catholicus | een geheel vormend; gezegd van de kerk |
| Cenobitisme | Kloosterleven |
| Cerdo | syrisch gnosticus (2e eeuw nC) |
| Cerinthus | gnosticus (100 nC) |
| Catechumenen | mensen die in de christelijke leer werden ingewijd |
| Catena | bijbelcommentaar met reeksen passages uit vroegere commentaren |
| Cathedra | christelijke bisschopszetel |
| Catholicus | een geheel vormend; gezegd van de kerk |
| Cenobitisme | het in gemeenschap (klooster) leven |
| Cham | zoon van Noach (b) |
| Chasideeën | godsdienstige joodse partij |
| Cherub | mythologisch joods wezen |
| Chiliasme | leer over het duizendjarig rijk |
| Chorepiscopus | bisschop van een landelijk district |
| Christen | lid van christelijke kerk |
| Christendom | christelijke kerk |
| Christus | 'gezalfde'; o.a.aanduiding van joodse koning |
| Chromatius | bisschop van Aquileia (4e eeuw nC) |
| Chronographicus | samensteller van lijsten met gegevens o.a.kalender, consulslijst |
| Circumcelliones | opstandige, religieuze boeren |
| Clemens Romanus | 4e bisschop van Rome (1e eeuw n.C.) |
| Clemens van Alexandrië | christelijk schrijver (ca. 150-ca.210) |
| Coelestinus I | bisschop van Rome (422-432) |
| Collyridiani | christelijke sekte, vnl. uit vrouwen bestaande |
| Colossenzen (brief) | brief die Paulus schreef aan de inwoners van Colossae |
| Commendatio animae | liturgische handeling waarbij de ziel van een stervende aan God wordt aanbevolen |
| Commodianus | christelijk latijns dichter (3e eeuw nC (?)) |
| Confessor | belijder: martelaren wezen woord 'martelaar' af |
| Constitutiones apostolicae | verzameling van kerkelijke verordeningen |
| Corinthiërs (brieven) | brieven die Paulus schreef aan de inwoners van Corinthe |
| Cornelius | bisschop van Rome (251-253) |
| Cosmas en Damianus | martelaars (ca. 300 nC) |
| Cyprianus | bisschop en auteur 3e eeuw nC) |
| Cyprianus | christelijk dichter (5e eeuw nC) |
| Cyrillonas | syrisch christelijk dichter (4e eeuw nC) |
| Cyrillus van Alexandrië | vroegchristelijke schrijver en patriarch van Alexandrië (gest. 444 nC) |
| Cyrillus van Jeruzalem | vroegchristelijke schrijver (ca. 313-387 nC) |
| Damascusgeschrift | joods sectarisch geschrift in het hebreeuws |
| Damasus I | bisschop van Rome en auteur (366-384 nC) |
| Dan | zoon van aartsvader Jakob (b) |
| Daniel | bijbels hoofdpersoon in bijbelboek |
| Daniel | bijbelboek |
| David | koning van Israël (b) |
| Debora | 1. voedster van Rebekka 2. joodse profetes (b) |
| Decaloog | joodse tien geboden |
| Delila | vrouw die Simson verleidt (b) |
| Demetrius | joodse geschiedschrijver (3e eeuw vC) |
| Depositio ad sanctos | het zich laten begraven bij het graf v.e.martelaar |
| Deuteronomium | 5e Bijbelboek |
| Diaconissa | vrouw die in de christelijke kerk met liefdezorg belast was |
| Diadochus | bisschop van Photice (400-486 nC) |
| Diaken | man die in de christelijke kerk met inzamelen en uitdelen van aalmoezen belast was |
| Diaspora | verspreid wonen van joden te midden van andere volkeren |
| Diatessaron | evangeliënharmonie, doorlopend verhaal |
| Didache | anoniem christelijk geschrift |
| Didascalia apostolorum | oude katholieke leer |
| Diocees | jurisdictiegebied van de bisschop |
| Diodorus van Tarsus | exegeet uit de school van Antiochië (4e eeuw nC) |
| Diognetusbrief | kort christelijk apogetisch geschrift |
| Dionysius van Alexandrië | grieks kerkelijk schrijver (3e eeuw nC) |
| Dionysius | 1e bisschop van Parijs (ca. 250 nC) |
| Dionysius | bisschop van Rome (259-268) |
| Dionysius de Areopagiet | pseudoniem van christelijk auteur (5e eeuw nC) |
| Disciplina arcani | het gebruik dat christenen cultische handelingen geheim hielden |
| Doceten | christelijke richting die aannam dat Jezus op aarde een schijnlichaam had |
| Donatisme | christelijke afscheidingsbeweging (4e eeuw nC) |
| Doop | christelijke rituele reiniging |
| Doopsymbool | geloofsbelijdenis, uitgesproken bij christelijke doop |
| Dositheus | gnosticus (2e eeuw nC) |
| Doxologie | lofprijzing van God in bepaalde formules |
| Ebionieten | joods-christelijke sekte die aannam dat Jezus een profeet, maar geen god was |
| Edom | andere naam van Esau, zoon van Jakob (b) |
| Efod | linnen gewaad van priesters in Israël |
| Efraïm | tweede zoon van Jozef (b) |
| Efratah | judees geslacht van Kalebieten; andere naam voor Bethlehem (b) |
| Ela | koning van noordelijk Israël (882 vC) |
| Elcesaiten | joods-christelijke sekte |
| Eleutherus | bisschop van Rome (174-189) |
| Eli | priester in heiligdom van Silo (b) |
| Elia | profeet in Israël (b) |
| Elifaz | 1. zoon van Esau 2. vriend van Job (b) |
| Elihu | redenaar in bijbelboek Job (b) |
| Elisa | profeet in Israël (b) |
| Eljakim | 1. ambtenaar van Hizkia 2. zoon van koning Josia van Juda (b) |
| Elohim | naam van god (b) |
| Encratieten | zeer ascetische christenen |
| Engelen | dienaren van God, in rang boven mensen verheven |
| Ephese (Concilie) | 3e algemene concilie van bisschoppen (431) |
| Ephesiërs (Brief) | brief die Paulus schreef aan de inwoners van Ephese |
| Ephrem | beroemd christelijk schrijver (306-373) |
| Epiclese | het aanroepen van God bij de naam |
| Epiphanius van Salamis | heilge kerkvader (315-403) |
| Episcopus | bisschop |
| Epistula apostolorum | apocrief christelijk geschrift |
| Esau | zoon van Isaäk en Rebekka (b) |
| Esietus | persoonsnaam 'de geprezene' |
| Essenen | joodse sekte |
| Esther | bijbels persoon en Bijbelboek |
| Euagrius | schrijvende monnik (346-399) |
| Eucharistie | christelijke cultus-maaltijd (mis) |
| Eulogia | christelijke lofprijzing |
| Eunomius | bisschop van Cyzicus (4e eeuw nC) |
| Eupolemus | gehelleniseerde joodse geschriedschrijver (ca.160 vC) |
| Eusebius | kerkhistoricus (ca. 263-ca. 340) |
| Eusebius | 1. bisschop van Rome (308 nC) 2. christelijk schrijver (300-359) |
| Eustathius | 1. bisschop van Antiochië (4e eeuw nC) 2. christelijk theoloog (300-377) |
| Eustochium | dochter van de heilige Paula (386-420) |
| Eutychianisme | christelijke sekte |
| Eutychianus | bisschop van Rome (275-283) |
| Eva | eerste vrouw op de wereld (b) |
| Evangeliarium | boek met de volledige tekst v.d.4 evangiliën |
| Evangelie | levensbeschrijving van Jezus |
| Evaristus | 5e bisschop van Rome (97-105 nC) |
| Exegese | verklaring van de bijbel |
| Exorcist | het bezweren van boze geesten |
| Ezechiel | profeet en Bijbelboek |
| Ezechiel | gehelleniseerde joodse tragedieschrijver (2e eeuw nC) |
| Ezra | bijbels persoon en Bijbelboek |
| Fabianus | bisschop van Rome (236-250) |
| Farizeeën | joodse sekte |
| Faustus | 1. aanhanger van christelijke sekte (4e eeuw nC) 2. kerkelijk schrijver (408-490) |
| Favonius | leraar welsprekendheid in Carthago (ca. 400 nC) |
| Felix I | bisschop van Rome (269-274) |
| Felix van Nola | belijder (ca 250 nC) |
| Felix III | bisschop van Rome (483-492) |
| Felix IV | bisschop van Rome (526-530) |
| Feniks | wondervogel |
| Filocalus | beroemd christelijk calligraaf (4e eeuw nC) |
| Firmilianus | bisschop van Caearea (3e eeuw nC) |
| Flavius Josephus | joodse geschiedschrijver (1e eeuw n.C.) |
| Fragmentum Muratorianum | oudste lijst van christelijk geïnspireerde geschriften |
| Fructuosus | bisschop van Tarragona, martelaar (3e eeuw nC) |
| Gabbatha | naam v.h.stenen plaveisel waarop de rechterstoel van Pilatus stond |
| Gabriël | naam van een engel (b) |
| Gad | 1. west-semitische godheid 2. zoon van Jakob (b) |
| Galaten (Brief) | brief die Paulus schreef aan de Galaten |
| Gamaliël | joods schriftgeleerde (1e eeuw nC) |
| Gedalja | beschermer v.d. profeet Jeremia (b) |
| Gelasius I | bisschop van Rome (492-496) |
| Gelasius | 1. bisschop van Caesarea 2. auteur van kerkgeschiedenis (5e eeuw nC) |
| Gemara | 2e fase in de ontwikkeling v.d. Talmud |
| Gematria | joodse leer van het getal |
| Geniza | schatkamer van de joodse synagoge |
| Gennadius | presbyter en auteur te Marseille (ca 500 nC) |
| Gerontius | presbyter, beheerder v.h.Melaniaklooster bij Jeruzalem (5e eeuw nC) |
| Gerson | oudste zoon van Levi (b) |
| Gervasius en Protasius | martelaren uit Milaan |
| Getsemani | plaats bij de Olijfberg waar Jezus gevangen genomen werd |
| Gevangenschapsbrieven | brieven die Paulus schreef aan de Ephesiërs, Colossenzen, Philippenzen en Philemon |
| Gideon | een v.d. grote Richteren (b) |
| Glossolalie | het in extase uiten van onverstaanbare klanken |
| Gnosis | stromingen die het dualisme van God en wereld aannemen |
| Gog | apocalyptische aanvoerder v.vijandige machten (b) |
| Goliath | filistijnse reus, gedood door David (b) |
| Gregorius v. Nazianze | grieks kerkvader (329/330-ca.390) |
| Gregorius v. Nyssa | grieks kerkvader (ca. 335-394) |
| Gregorius I de Grote | bisschop van Rome (590-604) |
| Gregorius Thaumaturgus | griekse bisschop (ca. 213-273) |
| Habakuk | kleine profeet en Bijbelboek |
| Haeretici | ketters |
| Hagar | egyptische slavin van Sara, moeder van Ismael (b) |
| Haggai | kleine profeet en Bijbelboek |
| Haman | hoogste ambtenaar onder koning Xerxes (b) |
| Handelingen der apostelen | geschrift over de apostelen |
| Harmagedon | plaats waar de koningen der aarde tegen het Rijk van God strijden |
| Hasmoneën | dynastie van de Makkabeeën |
| Hazael | koning van Damascus |
| Hebreeën | andere naam voor Israëlieten |
| Hebreeën (Brief) | brief die Paulus schreef aan de Hebreeën |
| Hegesippus | joods kerkhistoricus (2e eeuw nC) |
| Henoch | 1. zoon van Kaïn 2. apocalyptisch boek (b) |
| Heraclas | theoloog, leerling van Origenes |
| Heracleon | gnosticus (2e eeuw nC) |
| Hesychius | 1. kerkgeleerde en martelaar 2. monnik en presbyter |
| Hexateuch | eerste zes boeken van het Oude Testament |
| Hilarion | bekeerling en kluizenaar (291-371) |
| Hilarius van Poitiers | bisschop v.Poitiers en auteur (ca. 315-367) |
| Hilarius | bisschop van Rome (461-468) |
| Hillel | rabbijnse autoriteit (1e eeuw nC) |
| Hinnom | plaats van verwerpelijke eredienst voor Moloch/Baäl bij Jeruzalem |
| Hippolytus | presbyter in Rome (170-235 nC) |
| Hiram | 1. koning van Tyrus 2. tyrisch kunstenaar |
| Hizkia | koning van Juda (721-693) |
| Holophernes | veldheer v.d.assyrische koning Nebukadnesar (b) |
| Homo-ousios | Christus is van hetzelfde wezen als God |
| Honoratus | bisschop van Arles |
| Hooglied | Bijbelboek |
| Hormisdas | bisschop van Rome (514-523) |
| Hosea | kleine profeet en Bijbelboek |
| Hosea | laatste koning van Israël (731-723) |
| Hyginus | bisschop van Rome (136-140 nC) |
| Hypsistarii | christelijke secte |
| Ibas | bisschop van Edessa (5e eeuw nC) |
| Ichthyssymbool | symbolisch gebruik van het vismotief |
| Infans | pasgedoopte, in de christelijke literatuur |
| Innocentius I | bisschop van Rome (402-417) |
| Isaak | zoon van Abraham en Sara (b) |
| Isaak de Grote | patriarch van Armenië (390-439) |
| Isaak | joods bekeerling (4e eeuw nC) |
| Isaï | vader van David (b) |
| Isbaäl | zoon van Saul (b) |
| Isodorus van Pelusium | grieks kerkelijk schrijver (5e eeuw nC) |
| Judas Iskariot | verrader van Jezus (b) |
| Ismael | 1. zoon van Abraham en Hagar 2. zoon van Netanja (b) |
| Ismaelieten | afstammelingen van Ismael (b) |
| Israël | 1. andere naam van Jakob 2. volk 3. gebied (noordrijk)(b) |
| Issakar | 1. zoon van Jakob 2. Israëlitische stam |
| Itala | oude versies van de latijnse bijbelvertaling; zie Vetus Latina |
| Itamar | stamvader van joods priesterlijk geslacht (b) |
| Ittobaäl | 3 phenicische koningen |
| Iubilus | christelijke juichzang zonder woorden |
| Iulianus | christelijk theoloog en auteur (5e eeuw nC) |
| Iulius I | bisschop van Rome (337-352) |
| Iulius Africanus | christelijk schrijver (3e eeuw n.C.) |
| Iustinus martyr | christelijke apologeet (2e eeuw nC) |
| Izebel | vrouw van Achab (b) |
| Jacobus | 1. broer van Johannes 2. apostel 3. broer van Jezus (b) |
| Jacobus van Nisibis | kluizenaar en later bisschop van Nisibis (4e eewu nC) |
| Jacobus (Brief) | brief van Jacobus, pas laat erkend als deel van het Nieuwe Testament |
| Jafet | zoon van Noach (b) |
| Jahwe | joodse naam van God |
| Jahwisme | term om het unieke van het geloof van Israël uit te drukken |
| Jaïr | 1. richter uit Gilead 2. clan uit Manasse (b) |
| Jakob | 1. 3e aartsvader, zoon van Isaak 2. volk Israël (b) |
| Jefta | richter in Israël (b) |
| Jehu | 1. profeet 2. koning van Israël (b) |
| Jeremia | beroemde profeet (b) |
| Jeremia | Bijbelboek |
| Jeremia (Brief) | brief van de profeet Jeremia |
| Jerobeam | 2 koningen van Israël |
| Jesaja | beroemde profeet (b) |
| Jesaja | bijbelboek |
| Jesaja (Martelaarschap) | titel van 3 joodse geschriften |
| Jetro | schoonvader van Mozes (b) |
| Jezus van Nazaret | stichter van het christendom (6 vC - 30 nC) |
| Jezus | naam gedragen door aantal personen |
| Jezus Barabbas | joodse misdadiger |
| Joab | legeroverste onder David (b) |
| Joahaz | 1. koning van Juda 2. koning van Israël |
| Joas | 1. koning van Juda 2. koning van Israël |
| Job | hoofdpersoon uit naar hem genoemd Bijbelboek |
| Job | bijbelboek |
| Joel | kleine profeet en Bijbelboek |
| Johannes | bisschop van Jeruzalem (386-417 nC) |
| Johannes I | bisschop van Rome (523-526) |
| Johannes II | bisschop van Rome (533-535) |
| Johannes III | bisschop van Rome (561-574) |
| Johannes de Doper | voorloper van Jezus Christus (b) |
| Johannes de Apostel | schrijver van een Evangelie en de Apokalyps |
| Johannes Cassianus | christelijk auteur (ca. 360-ca. 435) |
| Johannes Chrysostomus | bisschop van Constantinopel (ca. 350 - 407 n.C.) |
| Johannes Hyrkanus | 2 van de Makkabbeeën |
| Johannes Presbyter | leerling van Jezus Christus |
| Jojachin | koning van Juda (597 vC) |
| Jojakim | koning van Juda (608-598 vC) |
| Jona | hoofdpersoon uit een naar hem genoemd Bijbelboek |
| Jonatan | zoon van Saul en vriend van David (b) |
| Joram | 2 koningen van Juda (9e eeuw vC) |
| Josafat | koningen van Juda |
| Josia | koningen van Juda |
| Josippon | schrijver van hebreeuwse geschiedenis van het joodse volk |
| Jota | kleinste letter van het hebreeuwse alfabet |
| Jotam | 1. jongste zoon van Gideon 2. koning van Juda (b) |
| Jozef | 1. aartsvader, zoon van Jakob 2. man van Maria 3. man uit Arimatea (b) |
| Jozua | opvolger van Mozes (b) |
| Jozua | bijbelboek |
| Jubeljaar | jaar na 7 sabbatsjaren (= 49 jaar) |
| Jubileeën | joods geschrift |
| Juda | 1. zoon van Jakob 2. stam 3. rijk (b) |
| Judaïsme | naam voor joodse godsdienst en zede |
| Judaïsten | mensen die naar joodse zeden leven |
| Judas Iskariot | apostel die Jezus heeft verraden (b) |
| Judas Taddeüs | broer van Jezus? (b) |
| Judas (Brief) | deel van het Nieuwe Testament |
| Judit | hoofdpersoon uit een naar haar genoemd Bijbelboek |
| Kain | 1e zoon van Adam en Eva (b) |
| Kaleb | 1. verspieder en helper van Mozes 2. zoon van Chesron (b) |
| Katholieke Brieven | verzameling brieven uit het Nieuwe Testament |
| Kerk | godsdienstig gebouw en godsdienstige richting |
| Kerstmis | feest van de geboorte van Christus |
| Ketelwagen | mobiel onderstel voor wasbekken in voorhof tempel v.Salomo |
| Kinderdoop | doop van kinderen in tegenstelling tot volwassenendoop |
| Klaagliederen | Bijbelboek (na 586 vC) |
| Kluizenaar | iemand die zich vanwege religieuze motieven terugtrok in de eenzaamheid |
| Koningen | geschiedkundig bijbelboek |
| Kronieken | geschiedkundig bijbelboeken |
| Kruis | kruis als symbool voor de kruisdood van Jezus |
| Laban | broer van Rebekka en vader van Lea en Rachel (b) |
| Labarum | veldteken van Constantijn de Grote |
| Lactantius | oudchristelijk schrijver (4e eeuw nC) |
| Laïcus | leek in de christelijke kerk |
| Lapsi | christenen die bij een vervolging hun geloof afzwoeren |
| Laura | kolonie van kluizenaars |
| Laurentius | diaken en martelaar (3e eeuw nC) |
| Lector | voorlezer uit het Oude Testament of de apostelbrieven |
| Leo I de Grote | bisschop van Rome (440-461) |
| Levi | 1. 3e zoon van Jakob 2. stam (b) |
| Leviathan | slangachtig zeemonster, bedwongen door JHWHW (b) |
| Levita | andere naam voor diaken |
| Leviticus | 3e Bijbelboek |
| Libellatici | christenen die bewijs van offers aan heidense goden overlegden |
| Liberius | bisschop van Rome (352-266) |
| Linus | 2e bisschop van Rome, opvolger van Petrus (67-76) |
| Litanie | gebedsvorm waarbij smeekbeden beantwoorden worden door vaste antwoorden |
| Liturgische taal | taal die gebruikt wordt bij liturgische plechtigheden |
| Logia | overgeleverde woorden van Jezus die niet in de evangeliën staan |
| Logos | goddelijk wezen in de filosofie |
| Loofhuttenfeest | joods feest |
| Lucas | auteur van het Lucas-evangelie en Handelingen der apostelen |
| Lucas-evangelie | beschrijving v.h.leven van Jezus Christus |
| Lucernarium | aansteken v.d.lampen, avondofficie in de kerk |
| Lucia | martelares uit Syracuse |
| Lucius I | bisschop van Rome (253-254) |
| Lucifer | christelijk auteur (gestorven 370/371) |
| Macarius Aegyptius | kluizenaar (4e eeuw nC) |
| Macarius Magnes | christelijk auteur van een apologie (4e/5e eeuw nC) |
| Macedonius | bisschop van Constantinopel (4e eeuw nC) |
| Macrina | abdis, zuster van Gregorius v.Nyssa en Basilius (4e eeuw nC) |
| Makkabeeën | afstammelingen van Matatias die de opstand tegen de Grieken begonnen |
| Makkabeeën | bijbelboek |
| Maleachi | kleine profeet en bijbelboek |
| Manasse | 1. oudste zoon van Jozef 2. stam 3. koning v.Juda (b) |
| Mandaei | secte van gnostisch karakter |
| Manicheïsme | gnostische leer |
| Marcella | christelijk ascete (325-410) |
| Marcellinus | bisschop van Rome (296-304) |
| Marcellus | bisschop van Rome (308-309) |
| Marcion | ketter (2e eeuw nC) |
| Marcus | auteur van het Marcus-evangelie |
| Marcus | bisschop van Rome (336) |
| Marcus-evangelie | beschrijving van leven van Jezus Christus |
| Maria | 1. moeder van Jezus 2. Maria Magdalena 3. Maria van Betanië 4. moeder van Jacobus (b) |
| Mariamne | vrouw van Herodes de Grote (1e eeuw vC) |
| Martelaar | iemand die zijn leven geeft voor zijn geloof |
| Martelaarsakten | beschrijvingen van de marteldood |
| Martinus | bisschop van Tours (316 - 397 nC) |
| Martyrium | 1. getuigenis 2. kerk |
| Martyrologium | officiële lijst van christelijke martelaren |
| Masoreten | geleerden die zich bezighielden met het overleveren v.h.Oude Testament |
| Massebe | steen, opgericht als herinnering aan een ingrijpende gebeurtenis (b) |
| Mattheus | auteur van het Mattheus-evangelie |
| Mattheus-evangelie | beschrijving van leven van Jezus Christus |
| Matthias | apostel i.p.v. Judas Iskariot (b) |
| Maximilla | aanhangster van christelijke sekte v.h. Montanisme |
| Mefiboset | zoon van Jonatan (b) |
| Melania | 1. ascetische romeinse dame 2. abdis, kleindochter van voirige |
| Melchiades | bisschop van Rome (311-314) |
| Melchiten | christenen uit Syrië die monofysitisme verwierpen |
| Melchizedek | koning en priester (b) |
| Melek | godennaam, tegelijk koning, later soortnaam |
| Melitius | 2 bisschoppen (4e eeuw nC) |
| Melito | christelijk auteur en bisschop van Sardes (2e eeuw nC) |
| Memoria | graf van een martelaar |
| Menahem | koning van Israël (752-742) |
| Menander | gnosticus (2e eeuw nC) |
| Menas | egyptische martelaar (3e eeuw nC) |
| Meni | godheid die door de joden na de ballingschap vereerd werd |
| Mensa martyrum | stenen platen bij de graven van martelaren |
| Mesa | koning van Moab (9e eeuw vC)(b) |
| Messaliani | sekte die door ascese demon in zich verdreef |
| Messias | christus = gezalfde |
| Methodius | christelijk auteur en bisschop van Olympus (2e eeuw nC) |
| Mezuza | kokertje met perkament met stuk tekst v.d.bijbel |
| Micha | 1. man uit Efraïm 2. zoon van Jimla 3. kleine profeet en bijbelboek (b) |
| Midrasj | literatuur waarin tekst v.d.hebreeuwse bijbel wordt uitgelegd |
| Mirjam | zuster van Mozes (b) |
| Monachisme | Monnikendom |
| Monarchianisme | ketterijen die God niet als Drieeenheid zagen |
| Monofysitisme | leer dat in Christus alleen een goddelijke natuur aanwezig was |
| Montanisme | christelijke sekte die het einde v.d.wereld en de wederkomst v.Christus verkondigde |
| Mordechai | pleegvader van Esther (b) |
| Mot | kanaänitische godheid |
| Mozes | leider v.d. joden bij de uittocht uit Egypte (b) |
| Naäman | legeroverste van Damascus (b) |
| Nabot | eigenaar v.wijngaard; vermoord door Izebel (b) |
| Nadab | koning van Israël (907-906) |
| Naftali | zoon van Jakob (b) |
| Nahum | kleine profeet en Bijbelboek |
| Natalis | geboortedag |
| Nathanaël | leerling van Jezus (b) |
| Nazareeër | oudste aanduiding van de christenen |
| Nazireeër | godgewijde in de joodse godsdienst |
| Nehemia | schenker van Artaxerxes, naar wie bijbelboek genoemd is |
| Neophytus | iemand die pas tot het christendom bekeerd is |
| Nestorius | oudchristelijk grieks theoloog (5e eeuw nC) |
| Nikolaieten | christelijke sekte uit Efese en Pergamum |
| Noach | stamvader van hee mensengeslacht (b) |
| Noëtus | aanhanger van het monarchianisme |
| Numeri | 4e Bijbelboek |
| Obadja | kleine profeet en bijbelboek |
| Octo-echos | kerkelijk zangboek |
| Oden van Salomon | gnostische collectie van 42 hymnen |
| Ofel | hebreeuwse naam voor een vesting op een hoogte |
| Olijfberg | bergrug ten oosten v.Jeruzalem |
| Omri | koning van Israël (884-873) |
| Onias | enkele hogepriesters in Jeruzalem |
| Ophiten | verzamelnaam voor bepaalde gnostische richtingen |
| Orante | figuur in gebedshouding |
| Orientius | auteur en bisschop van Augusta (ca. 435 nC) |
| Ossius | bisschop van Cordoba (260-357) |
| Otniël | jongere broer van Kaleb (b) |
| Pachomius | stichter van het cenobitisme (kloosterleven) (ca.300 nC) |
| Pacianus | bisschop van Barcelona (4e eeuw nC) |
| Paganus | heiden |
| Pantocrator | attribuut van God |
| Paganus | heiden |
| Papa | eretitel van bisschoppen |
| Paphnutius | bisschop in de Thebaïs in Egypte (4e eeuw nC) |
| Papias | bisschop van Hierapolis (2e eeuw nC) |
| Paradijs | ommuurde muur; tuin van God |
| Pascha | joods hoofdfeest |
| Pastorale brieven | brieven van Paulus aan Tomothës en Titus |
| Patrick | apostel van Ierland (5e eeuw nC) |
| Patripassanisme | leer die de Drieëenheid als verschillende verschijningsvormen zag |
| Paula | christelijke ascete uit Rome (347-404) |
| Paulus | belangrijkste uitdrager van het christendom (1e eeuw nC) |
| Pectorius-inscriptie | oudchristelijke inscriptie |
| Pekach | 18e koning van Israël (736-732) |
| Pekachja | koning van Israël (738) |
| Pelagia | christelijke maagden |
| Pelagius | ketterse lekenmonnik |
| Pelagius I | bisschop van Rome (556-561) |
| Pelagius II | bisschop van Rome (579-590) |
| Pentateuch | de eerste vijf boeken van het Oude Testament |
| Peregrinatio | pelgrimstocht (naar de heilige plaatsen) |
| Periodeutes | christelijk presbyter van hogere rang |
| Perpetua | aanzienlijke christin die martelares werd |
| Petrus | apostel en eerste bisschop van Rome (gest. ca. 64) |
| Petrus (Brieven) | brieven die de apostel Petrus heeft geschreven |
| Petrus | bisschop van Alexandrië (ca. 300 nC) |
| Petrus Chrysologus | bisschop van Ravenna (400-450) |
| Philaster | bisschop van Brescia (4e eeuw nC) |
| Phileas | bisschop van Thmuis en martelaar (4e eeuw nC) |
| Philemon | welgesteld christen (1e eeuw nC) |
| Philemon (Brief) | brief die Paulus heeft geschreven aan Philemon |
| Philippenzen (Brief) | brief die Paulus heeft geschreven aan de Philippenzen |
| Philippus | 1. apostel 2. christen in Jeruzalem (b) |
| Philippus van Side | kerkhistoricus (5e eeuw nC) |
| Philostorgius | ariaans auteur (ca. 400 nC) |
| Pierius | leider v.d.cathechetenschool in Alexandrië (ca. 300 nC) |
| Pionius | presbyter in Smyrna, stierf marteldood (3e eeuw nC) |
| Pistis Sophia | chirstelijk koptisch geschrift (3e eeuw nC) |
| Pius I | bisschop van Rome (142-154) |
| Pleroma | volmaaktheid in de christelijke gnosis |
| Pneumatomachi | naam voor degenen die de godheid v.d.Heilige Geest loochenden |
| Polycarpus | bisschop van Smyrna, stierf marteldood (69 - 155 nC) |
| Polychronius | bisschop van Apamea (ca. 400 nC) |
| Pontianus | bisschop van Rome (230-235) |
| Pothinus | bisschop van Lugdunum en martelaar (2e eeuw nC) |
| Potifar | commandant van de koninklijke lijfwacht in Egypte (b) |
| Potifera | schoonvader van Jozef (b) |
| Praefatio | gebed dat hoofddeel v.d.eucharistie inleidt |
| Praxeas | leider van christelijke secte (ca. 200 nC) |
| Praxedis | martelares in Rome (2e eeuw nC) |
| Prediker | Bijbelboek |
| Preek | toespraak tot de gelovigen tijdens de kerkdienst |
| Presbyter | oudchristelijke term voor priester |
| Priestercodex | een v.d.bronnen v.d. Pentateuch (b) |
| Prisca | stichteres van kerk op de Aventijn in Rome (3e eeuw nC) |
| Priscilla | stichteres van Priscilla-catacombe bij Rome (3e eeuw nC) |
| Priscillianus | christelijk asceet (340 - 385 nC) |
| Proclus | bisschop van Cyzicus (5e eeuw nC) |
| Profeet | man of vrouw die boodschappen uit een meer dan menselijke werkelijkheid overbrengt |
| Proseliet | bekeerling tot het joodse geloof |
| Psalmen | Bijbelboek bestaande uit liederen |
| Psalterium | geheel van 150 psalmen; later psalmboek |
| Pseudepigrafa | geschriften op een gefingeerde auteursnaam |
| Pseudop-Phocylides | anonieme schrijver van leerdicht (1e nC) |
| Ptolemaeus | gnosticus (ca. 180 nC) |
| Purim | joodse feest ter herinnering aan redding onder Ahasverus |
| Qere | term voor vorm waarin een hebreeuws woord gelezen moet worden |
| Quadratus | christelijk auteur, apologeet (2e eeuw nC) |
| Quartodecimanen | christenen die Pasen op de quarta decima (14e dag) v.d. joodse maand Nisan vieren |
| Rabbi | joodse door studie gekwalificeerde schriftgeleerde |
| Rabulas | bisschop van Edessa (5e eeuw nC) |
| Rachab | joodse boer (b) |
| Rachel | dochter van Laban, vrouw van Jakob (b) |
| Rahab | mythische chaosmacht (b) |
| Rechabieten | joden die volgens een bepaalde leefregel leefden |
| Refaïm | 1. volk dat in Palestina woonde 2. geesten der doden (b) |
| Refrigerium | christelijke term voor verkwikking in de hemel |
| Rehabeam | zoon van Salomo, koning van Israël (b) |
| Rezin | koning van Aram in Damascus (b) |
| Rezon | zoon van Eljada, tegenstander van David (b) |
| Richteren | Bijbelboeken |
| Romeinen (brief) | brief die Paulus heeft geschreven aan de inwoners van Rome |
| Ruben | oudste zoon van Jakob en Lea (b) |
| Ruth | persoon uit een naar haar genoemd Bijbelboek |
| Sabbat | zevende dag v.d.week bij de joden |
| Sabbatjaar | instelling in Israël waarbij het 7e jaar als rustjaar voor akkergrond gold |
| Sabellianisme | leer die de Drieeenheid als verschillende verschijningsvormen zag |
| Sabinus | 1. bisschop van Heraclea 2. bisschop van Placentia |
| Sadduceeën | politiek-religieuze partij in Israël |
| Sallum | 2 koningen van Israël |
| Salome | 1. zuster v.Herodes de Grote 2. dochter v.Herodes Philippus en Herodias 2. vrouw v.Zebedeës |
| Salomo | koning van Israël en Juda |
| Samgar | een van de richters van Israël |
| Samuel | beroemde richter (b) |
| Samuel | Bijbelboeken |
| Satan | naam voor een tegenstander bij de joden |
| Sator arepo | bekend letterkwadraat |
| Saul | koning van Israël en Juda |
| Scheidingsbrief | in Israël document dat aan een verstoten vrouw moest worden meegegeven |
| Schisma | scheuring in de kerk |
| Sebastianus | christelijke martelaar (3e eeu nC) |
| Sedekia | laatste koning van Juda (597-587) |
| Sefanja | kleine profeet en Bijbelboek |
| Sela | 1. tussenspel (b) 2. stad in Edom |
| Sem | een v.d. 3 zonen van Noach (b) |
| Semiarianisme | leer die God de Zoon als 'overeenkomstig wezen' benadrukken |
| Semipelagianisme | leer die rol van menselijke wil benadrukt |
| Septuaginta | griekse vertaling v.h.Oude Testament |
| Seraf | engel met 6 vleugels die voor de troon van God staat |
| Serapion | monnik en bisschop van Thmuis (4e eeuw nC) |
| Serug | zoon van Reu en vader van Nachor (b) |
| Set | zoon van Adam (b) |
| Severianus | bisschop v.d.syrische havenstad Gabala (ca. 400 nC) |
| Sikariërs | sekte van fanatieke joden |
| Silas | profeet in Jeruzalem (1e eeuw nC) |
| Silverius | bisschop van Rome (537) |
| Silvester | bisschop van Rome (314-335) |
| Simeon | zoon van Jakob en Lea (b) |
| Simon | 1. de Makkabeeër 2. de Farizeeër 3. Petrus 4. apostel 5. S.v.Cyrene 6. de Magiër (b) |
| Simplicianus | bisschop van Milaan (397-400) |
| Simplicius | bisschop van Rome (468-483) |
| Simson | richter in Israël |
| Sirach | andere naam van Jezus Siracides |
| Jezus Siracides | schrijver van een Bijbelboek |
| Siricius | bisschop van Rome (384-399) |
| Sixtus I | bisschop van Rome (115-125) |
| Sixtus II | bisschop van Rome (257-258) |
| Sixtus III | bisschop van Rome (432-440) |
| Socrates | grieks kerkhistoricus (380-450) |
| Soter | epitheton voor goden en koningen |
| Soter | bisschop van Rome (166-175) |
| Sozomenus | grieks kerkhistoricus (5e eeuw nC) |
| Spreuken | Bijbelboek met wijsheidsliteratuur |
| Spyridon | bisschop van Trimithus op Cyprus (4e eeuw nC) |
| Statio | christelijke vastenpraktijk |
| Stephanus | eerste christelijke martelaar |
| Stephanus I | bisschop van Rome (254-257) |
| Subdiaconus | lid v.d.christelijke clerus, lager in rang dan de diaken |
| Subintroductae | vrouwen die woning deelden v.asceten en monniken (c) |
| Subordinatianisme | theologische speculaties over de verhouding tussen Vader en Zoon (c) |
| Sukkot | joodse loofhuttenfeest |
| Sullamith | vrouw die alleen in het Hooglied voorkomt (b) |
| Symeon | syrische asceet (390-459) |
| Symmachus | 1. vertaler v.h.OT in het Grieks 2. bisschop van Rome (498-514) |
| Synagoge | gebouw waar de joden samenkomen voor de godsdienstoefening |
| Synesius | filosoof en bisschop (370-413) |
| Synodus | vergadering van bisschoppen |
| Synoptici | term voor 3 evangelisten Mattheüs, Marcus en Lucas |
| Synoptische kwestie | vraag naar de onderlinge afhankelijkheid v.d.eerste 3 evangeliën |
| Syzygie | verbinding tussen Vader en Zoon (c) |
| Tabernakel | tent in het midden v.h.heilgidom van Israël: bewaarplaats v.d.ark |
| Tachpenês | woord in OT met onduidelijke betekenis |
| Talmud | omvangrijke groep rabbijnse geschriften uit de late oudheid |
| Tamar | 1. schoondochter van Juda 2. dochter v.David 3. dochter v. Absalom (b) |
| Tatianus | grieks christelijk schrijver (2e eeuw nC) |
| Telesforus | bisschop van Rome (125-136 nC) |
| Tenach | joodse canon in het OT |
| Terach | vader van Abraham (b) |
| Testamenten der 12 Patriarchen | pseudepigrafisch geschrift |
| Testamentum Domini | soort apocalyps (c) |
| Tetragram | ongevocaliseerde godsnaam JHWH (b) |
| Thecla | christelijke martelares (1e eeuw nC) |
| Theodoretus | bisschop van Cyrrhus in Syrië (425-466) |
| Theodotion | joodse bekeerling (2e eeuw nC) |
| Theodotus | 1. gnosticus (2e eeuw nC) 2. bisschop van Ancyra (5e eeuw nC) |
| Theognostus | leider v.d.alexandrijnse school (3e eeuw nC) |
| Theophilus | 1. bisschop van Alexandrië (4e eeuw nC) 2. bisschop van Antiochië (2e eeuw nC) |
| Therapeuten | joods-hellenistische kluizenaarsgemeenschap in Egypte |
| Thessalonicenzen | brieven die Paulus heeft geschreven aan de inwoners van Thessalonice |
| Thomas | apostel (b) |
| Thora | verzamelnaam voor alle aanwijzigingen die Jahwe geeft d.m.v.priesters en profeten |
| Timotheus | reisgezel van de apostel Paulus (b) |
| Titus | 1. reisgezel van de apostel Paulus (b) 2. bisschop van Bostra (4e eeuw nC) |
| Tobias | zoon van Tobit |
| Tobit | hoofdpersoon van het Bijbelboek Tobit |
| Tobit | Bijbelboek |
| Toonbroden | broden die in 2 stapels in het heiligdom op een tafel werden gelegd |
| Traducianisme | leer volgens welke de ziel bij de conceptie uit de ziel v.d.ouders werd doorgegeven |
| Transfiguratie | gedaanteverandering, vooral van goden in mensen of omgekeerd |
| Troparion | kort lied in de byznatijnse liturgie |
| Tyconius | donatist uit N.Afrika (4e eeuw nC) |
| Urbanus | bisschop van Rome (222-230) |
| Valentinus | gnosticus (2e eeuw nC) |
| Verbondsboek | verzameling voorschriften (b) |
| Vervolging | Vervolging van de christenen door romeinse keizers |
| Verzamelingsberg | berg waar de goden zich verzamelden (b) |
| Verzoendag | algemene zoen- en boetedag van Israël |
| Vetus Latina | latijnse vertalingen van de bijbel |
| Victor I | bisschop van Rome (189-198) |
| Vigilantius | priester in Aquitanië (ca. 400 nC) |
| Vigilie | nachtwake in het vroege christendom |
| Vigilius | bisschop van Rome (537-555) |
| Vincentius | priestermonnik, wonend op Lerinum (ca. 410 nC) |
| Volkenlijst | lijst van volken,stammen en steden (b) |
| Vrijstad | in Israël de plaats die asiel bood aan degene die iemand had gedood |
| Wasti | gemalin van de perzische koning Ahasverus (b) |
| Vrijstad | in Israël de plaats die asiel bood aan degene die iemand had gedood |
| Wekenfeest | groot joods feest |
| Wet van Mozes | voorschriften die d.m.v.Mozes aan de joden bekend zijn gemaakt |
| Wijsheid van Salomo | Oud-Testamentisch geschrift |
| Zacharia | 1. kleine profeet 2. vader v. Johannes de Doper (b) |
| Zacharia | Bijbelboek |
| Zacharia | koning van Israël |
| Zadok | hogepriester t.t.v. David (b) |
| Zaligspreking | lofprijzing v.e.persoon |
| Zebulon | zoon van Jakob en Lea (b) |
| Zeloten | joodse partij die optrad tegen het romeinse gezag |
| Zeno | christelijk auteur en bisschop van Verona (4e eeuw nC) |
| Zephyrinus | bisschop van Rome (198-217) |
| Zerubbabel | stadhouder van Juda (ca. 520 vC) |
| Zimri | legeroverste van koning Ela (ca. 880 vC) |
| Zondag | dag van de opstanding van Christus |
| Zondvloed | vloed die in het begin v.d. geschiedenis vrijwel de hele mensheid vernietigde |
| Zosimus | bisschop van Rome (417-418) |