Iustinus martyr (geboren te Flavia Neopolis = Sichem, gestorven als martelaar te Rome 167), is de belangrijkste van de Apologeten van de 2e eeuw. Hij was van heidense afkomst. Zijn weg naar het christendom liep over het platonisme en hij leefde te Rome als christelijk filosoof. Drie van zijn geschriften zijn bewaard gebleven: een Apologie aan keizer Antoninus Pius in 68 capita, een kortere Apologie aan de romeinse senaat en een Dialoog met de jood Tryphon (het jodendom is een vroegere, nu overwonnen, fase in de richting van de waarheid; slechts de christelijke interpretatie van het OT is juist). In zijn Apologie I benadrukt I. de transcendentie van God en poogt hij met zijn logosleer een brug te slaan tussen de heidense filosofie en het christendom. Caput 66 en 67 bevatten belangrijke liturgische gegevens.
Enkele andere geschriften zijn verloren: Syntagma
(samenvattend werk tegen de ketterijen), Tegen
Marcion, De monarchie van God, De opstanding,
De ziel (een overzicht van filosofische leringen).
Lit. Uitgaven: J. C. von Otto, Corpus Apologetarum Christianorum
2-42 (Jena 1848-1849). J. Geffcken, Zwei griechische
Apologeten (Leipzig/Berlin 1907). G. Krüger (19-154). S. Frasca
(1938). Franse vertaling: L. Pautigny (1904). Duitse vertaling:
G. Rauschen (BKV2, 1913). Uitgave van de Dialoog:
G. Archambault (1909) met franse vertaling. - E. R. Goodenough,
The Theology of Justin Martyr, Jena 1923 (Amsterdam²
1968). J. Smit Sibinga, The Old Test. Text of Justin
Martyr 1 (Leiden 1963). P. Prigent, Justin et l'Ancien Testament
(Paris 1964). A. Shotwell, The Biblical Exegesis of
Justin Martyr (London 1965). L. W. Barnard, Justin Martyr
(Cambridge 1967).
[Bartelink]