Victor I, Afrikaan, 189-198 (als heilige vereerd).
Victor is de eerste Afrikaanse paus; door Hiëronymus (gest. ca. 420) wordt hij de eerste Latijnse kerkelijke schrijver genoemd. Hij is het meest bekend om zijn besluitvaardigheid in de controverse over de viering van het paasfeest. Op zijn aandringen werden in Rome en in alle andere christelijke centra van Gallië, het tegenwoordige Frankrijk, tot in Mesopotamië, het huidige Irak, synoden gehouden. Hoewel de overgrote meerderheid de zijde van de paus koos, hielden de kerken van Klein-Azië vast aan hun eigen gebruik om Pasen te vieren op de veertiende van de joodse maand nisan, afgezien van de vraag of deze op een zondag viel of niet. Zoals gezegd werden zij om die reden Quartodecimanen genoemd. Voor de inhoud van het conflict: zie bij paus Anicetus. Toen de Quartodecimanen onder leiding van Polycrates, de bisschop van Efeze, weigerden voor zijn wil te buigen, verklaarde Victor dat ze niet alleen buiten de communio met de kerk van Rome maar ook buiten de universele kerk stonden; met andere woorden: dat ze geëxcommuniceerd waren. Zijn weinig diplomatieke actie ontketende een storm van protest, zelfs van degenen die zijn paasregeling aanvaard hadden.
Irenaeus van Lyon wees hem erop dat alle voorgaande pausen tot en met Soter de
praktijk van de Quartodecimanen hadden getolereerd en dat het geen zaak betrof die
raakte aan het wezen van het geloof. Het feit dat de kerken van Klein-Azië met Rome
verbonden bleven, geeft aan dat de paus waarschijnlijk het harde advies van Irenaeus
en anderen ter harte heeft genomen en zijn veroordeling heeft ingetrokken. Maar het
incident op zichzelf toont aan dat bij de pausen van die tijd het besef groeide dat de
kerk van Rome binnen de universele kerk een zekere vorm van primaat bezat.
Victor deed ook Theodotus van Byzantium in de ban. Hij was de leider van een
groep adoptionisten die leerde dat Jezus niet werkelijk de Zoon van God was maar
alleen Gods aangenomen zoon. Ook zette hij Florinus uit het priesterambt vanwege
zijn verdediging van gnostische leerstellingen. Hij is ook de eerste paus van wie
bekend is dat hij betrekkingen heeft gehad met het keizerlijk hof. Hij bezorgde de
echtgenote van de keizer, die christin was geworden, een lijst van christenen die waren
veroordeeld om naar de mijnen van Sardinië te worden gezonden en bereikte zo hun
vrijlating. Ofschoon hij later als martelaar werd vereerd, is er geen aanwijzing dat Victor
de marteldood stierf noch dat hij begraven werd op de Vaticaanse heuvel bij
Petrus. Feestdag: 28 juli.