Issus (Ἰσσός
of Ἰσσοί), stad in het oosten van
Cilicië, gelegen aan de Golf van I. ca. 70 km ten
noorden van Antiochië; thans Iskenderun körfezi.
Bij I. bracht Alexander de Grote
in november 333 vC de perzische koning
Darius III
na een slag met omgekeerde fronten een
zware nederlaag toe, waardoor het Nabije Oosten
voor Alexander open kwam te liggen.
2 Alexanders lichte troepen drijven de Perzen op de heuvels terug, terwijl Alexander naar rechts uitwijkt om zijn vleugel te beschermen. Parmenio dringt intussen voorwaarts en zo valt er een gaping in de Macedonische slaglinie. Alexander weet voorbij de Perzische linkervleugel te komen en drijft deze op de vlucht. In het centrum ontstaat een verwoede strijd. omdat de falanx probeert de rivier de Pinaros over te steken. Intussen komt de Perzische ruiterij in rechtstreeks vechtcontact met de Thessaliërs. die worden gesteund door projectielwerpende, af- en aanrennende lichte troepen: de linie houdt stand.
3 Alexander zwaait van rechts links om Dareios heen en een verwoede
strijd ontstaat rond zijn strijdwagen.
Alexander wordt gewond aan zijn dij. Dareios stelt vast dat de
Macedoniërs aan de winnende hand zijn en vlucht weg van het slagveld. Zijn
Griekse huurtroepen bieden hevig weerstand aan de falanx, maar de
gezellen rennen op hen in. De Perzische rechtervleugel breekt op het
zien van de vlucht van Dareios en paniek grijpt om zich heen. Dareios
ontkomt aan de achtervolging van Alexander. De huurlingen weten
weliswaar te ontkomen, maar slechts ten koste van zware verliezen. Vrouw
en familie van Dareios worden gevangen genomen.
Lit. Arrianus, Anabasis 2, 6-11. Polybius 12, 17-22. - J. Kromayer/G. Veith, Antike Schlachtfelder 4 (Berlin 1924-1931) 354-368. Id., Schlachtenatlas zur antiken Kriegsgeschichte. Griechische Abteilung 2 (Leipzig 1929). J. Droysen, Die Schlacht bei Issos (Berlin 1936; overdruk uit Droysen, Geschichte des Hellenismus 1). [Nuchelmans]