Narona

kaartNarona, nu Vid in Kroatië (Joego-Slavië), aan de rivier Naro, belangrijke stad in Dalmatia. Het had een Thracish-Illyrische oerbevolking. Hier kwamen al sinds het midden van de 4e eeuw vC Griekse kooplui bij en onder de heerschappij der Romeinen ook Italiërs en Klein-Aziaten. Als kolonie der Iulii kreeg N. de autonomie voor 27 vC. Al in het midden van de 1e vC ontwikkelde zich hier een romeins handelscentrum. N. werd daarna belangrijke stad in de provinci. Veteranen vestigden zich in N. sinds Tiberius. Militair gezien werd N. door Bigeste, een castellum van de auxilia, beschermd en het gebied van de Daorsi (civitas) werd onder de Flavii toegevoegd aan de colonia N. Bij de splitsing van Dalmatia werd N. de hoofdstad van de zuidelijke provincie. De geïmporteerde waren werden vanuit N. verdergebracht, uit N. werden vooral landbouwprodukten geëxporteerd. De metselaars waren in het coll(egium) fabrum verenigd, een lapidarius wordt in een inscriptie vermeld. Verder bestonden de volgende verenigingen in N.: een thiasus iuventutis en convictores Concordiae. Veel vondsten van koperen munten uit Nemausus uit de tijd van Augustus, amphoren voor olie en wijn uit Calabria en Griekenland getuigen van het drukke handelverkeer, zelfs tot aan de Zuidkust van Gallië en de Griekse eilanden. Sinds het einde van de 3e eeuw nC leidde de vermindering van de import tot een grote opbloei van het plaatselijke handwerk. Stenen altaren zijn vooral voor de romeinse Staatsgoden (Iuppiter, Ceres, Diana, Mercurius, Neptunus, Venus enz.) aangetroffen, later ook voor oosterse goden (Isis). Van de verering van de keizer in N. getuigt o.a. een gemeenschappelijke tempel van Augustus en Livia. Er worden als ambtenaren genoemd: quattuorviri, aedilis, dispunctor, Augusti dispensator enz.

Er zijn resten van afwateringskanalen, stadsmuren, een forum omgeven door openbare gebouwen: heiligdommen, thermen en theaters. Uit de tijd van Oost-Goten stammen zilveren munten. Onder de byzantijnse heerschappij (rond 609 nC) werd N. bij de inval van de Slaven vernietigd, de laatste bewoners van N. werden als gevangenen weggevoerd. Op de Peutinger kaart (foto rechts: midden boven) komt Narona ook voor.


Lit. Parsch Schr. d. Balkankomm. Ant.Abt. Wien 5, 1907; Tb. f. Altertumsk. z, 87vv. Wien I908; Osten und Orient I, Wien 1922. M.Fluss, PRE XVI 1755vv. C. Alföldy-A. Mócsy, Bevölkerung ... d. röm. Prov. Dalmatien, 1965, 134ff.


Kaart