Antalcidas (Ἀνταλκίδας), spartaanse admiraal en politicus die vooral bekend is geworden door de naar hem genoemde vrede van A. of koningsvrede (387/386 vC). Reeds in 393, twee jaar na het uitbreken van de z.g. corinthische oorlog, wist hij, ondanks het voortduren van de spartaanse oorlog tegen Perzië, van de perzische satraap Tiribazus belangrijke hulp te verkrijgen, in ruil voor Sparta's erkenning van de perzische aanspraken op de kust van Klein-Azië. In 387 reisde A. met Tiribazus naar Susa en won daar door slimme onderhandelingen ook Artaxerxes II voor een hernieuwd samengaan van Perzië met Sparta. De perzische voorwaarden voor de vrede werden op een bijeenkomst te Sardes aan de griekse gezanten afgekondigd:
1. De griekse steden van Klein-Azië komen onder Perzië, maar de Atheners behouden hun nederzettingen op Lemnus, Scyrus en Imbrus.
2. De griekse staten zullen autonoom zijn; bonden zijn verboden.
3. De perzische koning en Sparta zullen de vrede waarborgen.
De weerstand der overige Grieken tegen deze smadelijke
capitulatie brak A. door met een vloot de
Hellespont af te sluiten en zodoende de Atheners
met hongersnood te bedreigen. Op het panhelleense
congres van Sparta (386) waren de Grieken tenslotte
bereid de vrede te accepteren. In 372 en 367 vervulde
A. wederom missies naar het perzische hof, in
367 zonder succes, hetgeen bijgedragen zou hebben
tot de zelfmoord die hij kort daarna pleegde.
Lit. W. Judeich (PRE 1, 2344-2346). - F. Nolte, Die historisch-politischen
Voraussetzungen des Königsfriedens von 386
v.Chr. (Bamberg 1923). U. Wilcken, Ober Entstehung und
Zweck des Königsfriedens (Abhandlungen der Berliner
Akademie der Wissenschaften 1941, Philologisch-historische
Klasse, Nr. 15, Berlin 1942). [Nuchelmans]