Pygmalion

Pygmalion (Πυγμαλίων):

(1) Pygmalion, legendarische koning van de phenicische stad Tyrus, broer van Dido, wier echtgenoot Sichaeus hij uit hebzucht doodde.

---

(2) Pygmalion, legendarische cyprische kunstenaar en vrouwenhater, die zelf uit ivoor het beeld van een ideale vrouw sneed. Op dit beeld verliefd geworden smeekte hij bij een Aphrodite-feest de godin hem een echtgenote te schenken die op zijn schepping leek. Aphrodite vervulde zijn wens: terwijl P. thuis zijn werk opnieuw liefkoosde, werd het levend. Uit het huwelijk van de kunstenaar met het levend geworden beeld werd een dochter Paphus geboren. Deze klassiek geworden versie van het verhaal hebben we te danken aan Ovidius (Metamorfosen 10, 243-297), die een uit andere bronnen bekend oosters verhaal vrij bewerkte, volgens hetwelk een cyprische koning P. verliefd werd op een ivoren beeld van Aphrodite of een andere godin en met dat beeld omging als met een echtgenote.

In de europese literatuur heeft het P.-verhaal de meest uiteenlopende versies en vormen aangenomen, van de Ovide moralisé en de Roman de la Rose tot Voltaire, Rousseau - bij hem en bij latere dichters draagt het tot leven gewekte beeld dikwijls de naam Galathée Goethe, Immermann en Shaw; ook tot opera's en balletmuziek inspireerde het velen, o.a. Rameau, Cherubini en Von Suppé. De geschiedenis is sinds de renaissance door talrijke schilders uitgebeeld, o.a. door Raoux, La Grenée, Burne-Jones en Régnault; bekend is vooral de marmeren groep van Falconet (Leningrad, Hermitage).

Lit. G. Türk (Roscher 3, 3317-3319). E Wüst (PRE 23, 2074-2076). [Nuchelmans]