| . |
| NAAM |
FORMATIE |
BASES |
Belangrijke
Activiteiten |
Ontbonden
voor de 4e eeuw nC |
LEGIO I
[Augusta; Germanica] |
Waarschijnlijk door Caesar |
In 16 vC - 9 nC in
Colonia Agrippinensis;
9-69 in Bonna |
Nam deel aan de burgeroorlog van
69 nC |
Titel Augusta ontnomen
in 19 vC
Ontbonden in 70 nC wegens collaboratie met een rebel |
| LEGIO I ADIUTRIX ("Helper") |
Door Nero in 66 of 67 uit
matrozen in Misenum, formeel door Galba in 69 |
In 70-86 legio II Adiutrixin Mogontiacum in
Germany Superior; in 86 in Pannonia, later in Moesia; 97 in Brigetio in Pannonia en weer
permanent vanaf 120 |
Nam deel aan de burgeroorlog van
69 nC, in de Dacische oorlogen onder het commando van Domitianus en Traianus en waarschijnlijk in de
Parthische oorlog in 114-117 |
- |
| LEGIO I ITALICA |
Door Nero, waarschijnlijk in 66 voor de
geplande Kaspische expeditie |
68 in Gallia at Lugdunum;
sinds Vespasianus in Novae in Moesia |
Nam deel aan de burgeroorlog van
69 nC |
- |
| LEGIO I MACRIANA LIBERATRIX |
Door rebellerende gouverneur van
Africa L. Clodius Macer in 68 nC |
|
|
Ontbonden door Galba
(68/69) |
| LEGIO I MINERVA |
Door Domitianus in 83 |
Bonna in Germania Inferior |
Nam deel aan de Dacische Oorlogen van
Trajanus (101-102, 105-106) en de veldtocht tegen de Parthen (162-166) van L. Verus |
- |
| LEGIO I PARTHICA |
Door Septimius Severus
voor 197 |
In Singara in Mesopotamia |
Nam deel aan de veldtochten tegen de
Parthen van Septimius Severus |
- |
| LEGIO II ADIUTRIX ("Helper") |
Waarschijnlijk door Nero in 67 uit
matrozen in Misenum, formeel door Vespasianus in 70 |
Vanaf 71 in Britannia in Lindum
en vanaf Agricola's bestuur in Deva. Na 87 aan de Donau (92 in Moesia,
vervolgens in Aquincum in Pannonia Inferior) |
Nam deel aan de Dacische oorlogen van
Trajanus (101-102, 105-106) en de veldtocht tegen de Parthen (162-166) van L. Verus |
- |
| LEGIO II AUGUSTA |
In 43 vC; opnieuw opgericht door
Augustus |
In Hispania vanaf 30 vC, in
Germannia na 9 nC, vanaf 17 in Argentorate; in Britannia na de invasie; van 74 of 75
permanent in Isca |
Nam deel aan de invasie van
Britannia in 43 |
- |
| LEGIO II ITALICA |
Door Marcus Aurelius in 165 |
In Noricum, vanaf
keizer Commodus in Lauriacum |
|
- |
| LEGIO II PARTHICA |
Door Septimius Severus
voor 197 |
Vanaf 202 in Albanum (21 km
ten zuiden van Rome - het 1e legioen in de keizerperiode permanent gelegerd
in Italia) |
Overgebracht naar het oosten voor
de Parthische oorlog van Caracalla |
- |
| LEGIO II TRAIANA FORTIS ("Trajaans
Dappere") |
Door Traianus rond 105 |
...? , later in Syria; vanaf
125 in Egypte in Nicopolis bij Alexandria |
|
- |
| LEGIO III AUGUSTA |
In 43 vC of waarschijnlijk door
Octavianus in 41/40 |
Waarschijnlijk vanaf 30 vC in Africa
in Ammaedara; in Theveste onder Vespasianus en tenslotte (vanaf 98) permanent
in Lambaesis |
Overwinnaar onder
het commando van Augustus |
Afgedankt door Gordianus
III in 238 vanwege de steun aan een rebellerend legaat, maar weer opgericht door Valerianus in 253 |
| LEGIO III CYRENAICA |
Voor 30 vC door M. Aemilius
Lepidus of M. Antonius |
In Egypte vroeg in de regering van
Augustus; in Nicopolis met Legio XXII Deiotariana; tijdelijk in Arabia (in 106 geannexeerd);
na 117 in Egypte en vanaf 140 permanent in Arabia in Bostra |
Nam deel aan de Partische oorlog
van Trajanus (115-117) |
|
| LEGIO III GALLICA |
Door Caesar |
Diende in 48-42 vC in Gallia.
Vanaf 30 vC in Syria; 68-70 in Moesia; vanaf 70 in Syria in Raphaneae; na de
heroprichting door Severus Alexander in Danaba bij Damascus |
Diende in 48-42 vC in Gallia;
nam deel aan de burgeroorlog van 69 nC aan de kant van Vespasianus |
Afgedankt wegens een opstand tegen
Elagabalus in 218/219, maar weer opgericht door Severus Alexander |
| LEGIO III ITALICA |
Door M. Aurelius in 165 nC |
In Raetia in Castra Regina |
|
|
| LEGIO III PARTHICA |
Door Septimius Severus
voor 197 |
In Mesopotamia, waarschijnlijk in
Rhesaena |
|
|
| LEGIO IV FLAVIA FELIX (&#n145;Flavian
Fortunate&#n146;) |
Door Vespasianus in 70 uit de vroegere
Legio IV Macedonica |
In Burnum in Dalmatia;
ca. 86-101/102 in Moesia Superior in Singidunum; na de invasie in Dacia in Sarmizegethusa
(Colonia Ulpia Traiana); vanaf de regering van H nCrianus permanent in Singidunum in Moesia |
Nam deel aan de Dacische oorlogen
van Trajanus (101-102, 105-106) |
|
| LEGIO IV MACEDONICA |
Door Caesar in 48 vC |
In Spanje in 30 vC-43 nC,
later in Germania Superior |
Naam geeft vroege dienst
in Macedonia; nam deel aan de burgeroorlog van 69 nC |
Ontbonden door Vespasianus,
vervangen door de Legio IV Flavia Felix |
| LEGIO IV SCYTHICA |
Voor 30 vC, misschien door M.
Antonius |
Vanaf 30 vC in Macedonia; vanaf
9 nC in Moesia; vanaf 56/57 permanent in Syria, in Zeugma vanaf de regering van
Vespasianus |
Nam waarschijnlijk deel aan de
veldtochten tegen de Scythen in 29-27 vC |
|
| LEGIO V ALAUDAE ("Larks") |
Door Caesar in 52 vC uit de plaatselijke
bevolking van Gallia Transalpina |
In Spanje 30-19 vC,
later aan de Rijngrens; vanaf 14 nC in Vetera in Germania Inferior |
Nam deel aan de burgeroorlog van
69 nC; steunde Vitellius |
Weer opgericht door M. Antonius in
44 vC; verloor zijn nCelaar in 17 vC in Gallia; waarschijnlijk ontbonden door Vespasianus of later door
Domitianus |
| LEGIO V MACEDONICA |
In 43 vC of door Octavianus in
41/40 |
In Macedonia 30 vC-6 nC,
later in Moesia, in 45-61 en 71-86 in Oescus; in Troesmis na de Dacische oorlogen van
Trajanus; ca.167-275 in Dacia; later in Oescus (Dacia Ripensis) |
In 61/62 in Armenia, later
onder Vespasianus in de Joodse oorlog; nam deel aan de veldtecht tegen de Parthen (162-166) van
L. Verus |
|
| LEGIO VI FERRATA ("Beslagen met ijzer") |
Door Caesar in 52 vC in
Gallia Cisalpina; weer opgericht in 44 vC, overgenomen door Antonius in 43 vC en later door
Octavianus |
Als deel van het leger van
Octavianus in Syria gelegerd, misschien in Raphaneae; vanaf 72 waarschijnlijk in Samosata; tijdelijk het
garrizoen van de nieuwe provincie Arabia (na 105) en vervolgens in Judea (Syria
Palaestina) |
Nam deel aan de burgeroorlog van
69 nC en marcheerde als deel van het leger van Vespasianus naar Italië; steunde Septimius Severus
tegen Pescennius Niger |
|
| LEGIO VI VICTRIX (Overwinnend) |
Door Octavianus in 41/40 vC |
In Spanje 30vC-69 nC; 69/70-105
in Novaesium in Germania Inferior; ca. 105 in Vetera; in 122 (?) overgebracht naar Britannia,
permanent gebaseerd in Eburacum |
Bleef trouw aan Domitianus
in de opstand van L. Antonius Saturninus in 89 |
|
| LEGIO VII |
In 59 vC of vroeger;
weer opgericht door Octavianus in 44 vC |
Waarschijnlijk in de Balkan; vanaf
9 vC in Dalmatia in Tilurium; in 56/57 (?) overgebracht naar Moesia, vanaf de regering van
Vespasianus gelegerd in Viminacium |
Bleef trouw aan Claudius
in de opstand van Scribonianus, gouverneur van Dalmatia; nam deel aan de bondgenotenoorlog van 69 nC;
steunde Vespasian |
|
| LEGIO VII HISPANA [later GEMINA
("Tweeling")] |
Door Galba in 68 in Spanje
(bijnaam Galbiana) |
Ging van Spanje naar Rome, daarna
naar Carnuntum in Pannonia gezonden; in 74 terug in Spanje op de permanente basis in Legio |
Nam deel aan de burgeroorlog van
of 69 nC: begeleidde Galba naar Rome; vocht later voor Vespasianus |
Weer opgericht in 70, misschien
met soldaten uit Legio I en met nieuwe naam Gemina |
| LEGIO VIII AUGUSTA |
In 59 vC of vroeger;
weer opgericht door Octavianus in 44 vC |
vanaf 30 vC in de
Balkan; na 9 nC in Poetovio in Pannonia; vanaf ca. 45nC in Moesia in Novae; vanaf 70 in
Argentorate in Germania superior |
Was succesvol onder
het commando van Augustus |
|
| LEGIO IX HISPANA |
Stamt ofwel van
Caesar's 9e legioen, opgeheven in 46/45 vC ofwel a nieuwe lichting door Octavianus
in 41/40 vC |
30-19 vC in Spanje, overgebracht
naar Illyricum, na 9 nC in Pannonia, misschien in Siscia; in 20-24 in Africa; na de
invasie van Britannia gelegerd in Lindum; sinds ca. 71 in Eburacum; laatste aanwijzing in Britannia in 108 |
Nam deel aan de oorlog tegen
Tacfarinas en aan de invasie van Britannia in 43; leed zware verliezen in
opstand van Boudicca |
De basis in Eburacum werd
overgenomen door Legio VI Victrix in ca. 120 nC; het legioen bestond nog in het midden van de jaren 120, maar het einde is
onbekend |
| LEGIO X FRETENSIS (fretum -
"kanaal") |
Door Octavianus in 41/40 vC |
In Macedonia na 30 vC; tegen
14 nC in Syria: in 17 in Cyrrhus, later in Zeugma; na de Joodse Oorlogen gelegerd in Jerusalem; in de 2e helft van de 3e eeuw overgebracht naar Aela
aan de Rode Zee |
De naam suggereert
deelname aan zeeslagen; nam vanaf 66 deel aan de Joodse Oorlog |
|
| LEGIO X GEMINA ("Tweeling") |
59 vC of vroeger,
opnieuw gevormd in 44 vC; aan Octavianus leger toegevoegd na Actium |
Vanaf 30 vC in Spanje, waarschijnlijk
in Petavonium; in 64 nC verplaatst naar Carnuntum in Pannonia en in 68 naar Spanje teruggezonden; vanaf 70
in Germania Inferior in Noviomagus; vanaf ca. 103 in Pannonia Inferior, eerst in Aquincum,
verbolgens in Vindobona |
Bleef trouw aan Domitianus
bij de opstand van Saturninus in 89 |
|
| LEGIO XI |
oorsprong onduidelijk: misschien
ontstaan uit Caesars 11e legieoen, gelicht in 58 vC, maar misschien is het opnieuw gevormd door
Octavianus in 41/40 vC |
In de Balkan; vanaf 9 nC in
Dalmatia in Burnum; in 70 naar Germania Superior gezonden, gelegerd in Vindonissa; in ca. 101 verplaatst naar
Brigetio in Pannonia; later in Moesia Inferior in Durostorum |
Bleef trouw aan Claudius
bij de opstand van Scribonianus, gouverneur van Dalmatia (42 nC); steunde Vespasianus in de
burgeroorlog van 69 nC; hielp in 70 de rebellie van Iulius Civilis onderdrukken |
|
| LEGIO XII FULMINATA
("Met bliksem") |
waarschijnlijk onstaan uit het
12e legioen gevormd door Caesar in 58 vC; opnieuw gevormd in 44/43 vC |
Diende met Antonius in het
oosten; waarschijnlijk naar Egypte gezonden door Augustus, maar het bij het einde van zijn regering in Syria; vocht
in Armenia en Judea; vanaf 70 nC in Capp nCocia in Melitene |
In 62 nC bij een mislukte invasie van
Armenia en het legioen werd onteerd door de overgave aan de Parthen in Rhandeia; vocht
later in de Joodse Oorlog en raakte tijdelijk zijn nCelaar kwijt bij de terugtocht uit
Jerusalem 66 nC nC; nam deel aan de veldtochten van M. Aurelius tegen de Qu nCi in 170 |
|
| LEGIO XIII GEMINA |
oorsprong onduidelijk, misschien
ontstaan uit Caesars 13e, gelicht in 57 vC of gevormd door Octavianus in 41/40 vC;
vermengd met een ander legioen na de slag bij Actium |
In Illyricum in het vroege
keizerrijk; na 9 nC verplaatst naar de Rijn, in Vindonissa in Germania Superior; overgebracht naar
Vindobona door Domitianus; werd na de Dacische Oorlogen deel van het eerste garnizoen van Dacia,
gelegerd in Apulum; toen Dacia werd verlaten in 275 nC, werd het legioen verplaatst naar Ratiaria in
de nieuwe provincie Dacia Ripensis |
Nam deel aan de tweede Dacische Oorlog
van Trajanus (misschien ook aan de 1e) |
|
| LEGIO XIV GEMINA |
oorsprong onbekend, misschien
onstaan uit Caesars 14e, gelicht in 57 vC of gevormd door Octavianus in 41/40 vC;
misschien vermengd met een ander legioen na de slag bij Actium |
In Illyricum in het vroege
keizerrijk; vanaf 9 nC in Mogontiacum in Germania Superior; na de invasie van Britannia in 43 nC gelegerd
in Viroconium; in 67 door Nero verplaatst voor zijn geplande veldtopcht in het oosten; teruggezonden naar Britannia
door Vitellius; vanaf 70-92/93 aan de Rijn in Mogontiacum, verplaatst naar de Donau, misschein
gelegerd bij Mursa in Moesia Superior; in 101 verplaatst naar Vindobona (Pannonia); tegen 114 gelegerd in
Carnuntum (Pannonia Superior) |
Nam deel aan de invasie van
Britannia in 43 nC en aan het onderdrukken van de opstand van Boudicca in 60-61; naam deel
aan de veldtocht tegen Iulius Civilis in 70; steunde de rebellie van Saturninus in 89;
een afdeling nam deel aan de Dacische Oorlogen van Trajanus in 101-102 en 105-106 |
|
| LEGIO XV APOLLINARIS
("van Apollo") |
Gevormd door Octavianus in 41/40 vC
of vroeger |
In Illyricum in het vroege
keizerrijk; na 9 nC in Pannonia, mogelijk in Emona, daarna in Savaria; misschien in Carnuntum
vanaf de regering van Tiberius, in ieder geval zeker vanaf de regering van Claudius; in 63
verplaatst naar het oosten; vanaf 71 terug in Carnuntum; wwarschijnlijk overgebracht naar het oosten voor de
Parthische veldtochten van Trajanus in 110; na 117 bgelegerd in Satala in Capp nCocia |
Vocht in de Joodse Oorlog in
66-70; een afdeling nam deel aan de Dacische Oorlogen van Trajanus in 101-102 en 105-106 |
|
| LEGIO XV PRIMIGENIA ("Eerstgeboren") |
"Eerst geborenn", d.i.
van een nieuwe groep legioenen; misschien gevormd door Gaius in 39 nC voor zijn geplande veldtocht
in Germania |
In Mogontiacum, daarna verplaatst naar
Bonna en tenslotte naar Vetera in Germania Inferior; |
Een afdeling nam deel aan de invasie
van Vitellius in Italië in 69 nC |
In 69 na het beleg in Vetera
gaf de rest van het legioen zich over aan de rebel Iulius Civilis en het legioen verdween van de
legerlijsten |
| LEGIO XVI [GALLICA] |
Gevormd door Octavianus, mogelijk in
41/40 vC; |
Vanaf 30 vC aan de Rijngrens;
diende in Gallia; na 9 nC in Mogontiacum (Germania Superior);
door Claudius verplaatst naar Novaesium (Germania Inferior) |
Deel van het legioen nam deel aan de invasie
van Vitellius in Italy in 69 nC |
In 69 gaf de rest van het legioen
zich over aan de rebel Iulius Civilis; daarna werd het legioen ontbonden door
Vespasianus en weer gevormd als Legio XVI Flavia Firma |
| LEGIO XVI FLAVIA FIRMA ("Flaviaans
stevig") |
Gevormd door
Vespasianus uit de Legio XVI Gallica |
In Syria
in 75 nC; later in Satala in Capp nCocia; na Trajanus Parthische Oorlog (114-117)
permanent in Samosata in Syria |
|
|
| LEGIO XVII LEGIO XVIII
LEGIO XIX |
Gelicht door
Octavianus, mogelijk in 41/40 vC, al is er geen verslag van hun activiteiten gedurende de
Burgeroorlog |
Vanaf 30 vC
waarschijnlijk aan de Rijn gelegerd |
Nam deel aan de
invasie van Germania tussen Rijn en Elbe |
In 9 nC werden alle drie
legioenen in het Teutoburger Woud vernietigd door de Cherusci op hun tocht van zomer- naar
winterkwartieren; hun aanvoerder P. Quinctilius Varus pleegde zelfmoord; de
nummers van de legioenen werden niet meer gebruikt, al werden de nCelaars van het XIXe legioen en een van de
andere heroverd door Germanicus in 15-16 nC en de laatste in 42 |
| LEGIO XX VALERIA VICTRIX |
Gelicht door Octavianus in 41/40 vC
of mogelijk na Actium |
In Spanje in 30-20 (?) vC, daarna
in Illyricum in Burnum tot 9 nC; verplaatst naar Ara Ubiorum in Germania Inferior; verplaatst naar
Novaesium gedurende de regering van Tiberius; na de invasie van Britannia in 43 gelegerd in
Camulodunum, vanaf 49 bij Glevum; in de jaren 80 in Schotland, na de terugtrekking van Legio II
nCiutrix uit Britannia in 87 in Deva |
Nam deel aan de invasie van
Britannia in 43 en aan de veldtochten van Agricola en kan het fort van Inchtuthil
in Schotland in ca. 83-87 gebouwd hebben |
|
| LEGIO XXI RAPAX ("Rover") |
Gelicht door Octavian in 41/40 vC
of mogelijk na Actium |
misschien in Raetia in het vroege
keizerrijk; werd na 9 nC overgebracht naar Vetera in Germania Inferior en ca. 46 naar Vindonissa in
Germania Superior; na de nederlaag van Iulius Civilis in 70 gelegerd in Bonna in Germania Inferior;
naar Mogontiacum verplaatst in 83 in Germania Superior; na de rebellie van Saturninus in 89 gezonden naar
de Donau |
Nam deel aan de invasie van
Italië van Vitellius; vocht in 70 tegen Iulius Civilis; steunde in 89 de
rebellie van L. Antonius Saturninus |
Vernietigd, waarschijnlijk in 92 in
de slag tegen de Sarmaten |
| LEGIO XXII DEIOTARIANA |
Gevormd door Koning Deiotarus van
Galatia, getraind en uitgerust volgens Romeins model; in het Romeinse leger ingelijfd door
Augustus, waarschijnlijk voor 25 vC |
In Egypte in Nicopolis na
25 vC |
|
Het lot van het legioen is
onduidelijk; mogelijk vernietigd in de Joodse Opstand van 132-135 nC |
| LEGIO XXII PRIMIGENIA ("Eerstgeboren") |
Gevormd naast Legio XV
Primigenia, misschien in 39 nC |
Vanaf ca. 43 nC in Mogontiacum in
Germania Superior; na 69 nC kort in Carnuntum en tegen 71 op een nieuwe standplaats in Vetera in
Germania Inferior; werd in 92/93, bij het overbrengen van Legio XIV Gemina naar de Donau, verplaatst naar
naar Mogontiacum |
Nam deel aan de mars van
Vitellius naar Rome in 69 nC |
|
| LEGIO XXX ULPIA VICTRIX ("Ulpiaans
Overwinnend") |
Gevormd in ca. 105 nC door
Trajanus en naar hemzelf genoemd; nummer XXX toont dat het het 30e legioen in het leger was |
In Brigetio in Pannonia Superior;
in Dacia gedurende de Tweede Dacische Oorlog; in 122 overgebracht naar Vetera in Germania Inferior, toen
Legio VI Victrix naar Britannia werd gezonden |
Nam deel aan de Tweede
Dacische Oorlog (105-106) |
|
| Bron: The Oxford
Classical Dictionary. (1996) Ed. door S. Hornblower and A. Spawforth. Oxford University
Press |