Saalburg


kaart
Saalburg, moderne naam van een romeins castellum dat deel uitmaakte van de oppergermaanse limes; de antieke naam is niet bekend.

De S., die na diverse exploraties (1853-1862; 1870vv) van 1898 tot 1907 op last van keizer Wilhelm II grotendeels in haar derde-eeuwse staat hersteld is, ligt 200 m ten zuiden van de limes-palissade midden op een 400 m hoge pas in het Taunus-gebergte, ca. 8 km ten noordwesten van Bad Homburg; zij was door een romeinse weg verbonden met de ca. 15 km zuidelijker gelegen romeinse nederzetting Nida (thans Frankfurt-Heddernheim). Het oudste castellum ter plaatse werd ca. 85 nC, na Domitianus' verovering van de Wetterau, aangelegd; het mat 80 x 84 m en had aarden wallen. Tussen 125 en 128 werd het vergroot tot 221x 147 m; sindsdien was de cohors II Raetorum er gelegerd.

castra
Kort daarna werden de aarden wallen vervangen door een omwalling van vakwerk in hout en steen, welke, na ca. 185 bij een germaanse inval te zijn verwoest, tussen 209 en 213 herbouwd werd, thans geheel in steen, evenals de gebouwen binnen het kamp. Ca. 233 werd de S. opnieuw verwoest, tussen 250 en 260 werd zij door de Romeinen definitief prijsgegeven. Buiten de vesting bevonden zich een groot badhuis, de woningen van de burgerlijke nederzetting (canabae), verschillende heiligdommen - o.a. van Mithras, Dolichenus en de Magna Mater - en begraafplaatsen. Het herbouwde magazijn binnen de garnizoensvesting dient thans als museum.

Lit. L. Jacobi, Das Römerkastell S. bei Homburg v. d. H. 1-2 (Homburg 1898). H. Jacobi, Das Kastell S. (in: E. Fabricius ed., Der obergermanisch-raetische Limes des Römerreiches B, 2, 1, Nr. 11, Berlin/Leipzig 1937). H. Schönberger, Führer durch das Römerkastell S.23 (Bad Homburg 1966). D. Baatz, Die S. Ein Führer durch das römische Kastell und seine Geschichte (ib. 1968, ³1972). Römisch-Germanisches Zentralmuseum in Mainz ed., Führer zu vor- und frühgeschichtlichen Denkmälern 21. Hochtaunus, Limes, Saalburg (Mainz 1972). - Saalburg-Jahrbuch (1-9, Frankfurt a.M. 1910-1939; 10 vv, Berlin 1952vv). [Nuchelmans]

Kaart