Hephaestion (Ἑφαιστίων) van Alexandrië, griekse grammaticus uit de
2e eeuw nC, misschien identiek met de opvoeder van
keizer Lucius Verus (130-169). H. schreef onder
meer een groot handboek over metriek (Περὶ μέτρων), waarvan hij zelf een compendium in elf,
later in drie en nog later in één boek vervaardigde.
Dit laatste, Ἐγχειρίδιον περὶ μέτρων getiteld, is bewaard
gebleven; het is het enige volledige griekse
traktaat over metriek uit de oudheid dat we bezitten.
Van het grote werk kunnen enkele passages uit latere
commentatoren, zoals Choeroboscus, worden
gereconstrueerd. Het handboekje is verdeeld in 16
hoofdstukjes, die achtereenvolgens prosodie (1),
synizesis (2), versvoeten in het algemeen (3), catalexis
(4), iambe (5), trochaeus (6), dactylus (7), anapest
(8), choriambe (9), antispast (10), ionicus (1112),
creticus (13), combinaties van verschillende
versvoeten (14-16) en de bouw van een gedicht (aanhangsel)
behandelen. H. behoort evenals Heliodorus
tot de metrici die de grote verscheidenheid
der metra (Grieks, Metriek) herleidden tot acht,
in zijn hoofdstukken 5-13 behandelde, versvoeten
(μέτρα πρωτότυπα). Hiermee stond hij in tegenstelling
tot anderen die alle metra afleidden uit de
dactylische hexameter en de iambische trimeter. Het
traktaat van H. diende in de late oudheid en in de
byzantijnse tijd als schoolboek.
Lit. Uitgave: M. Consbruch, Hephaestionis Enchiridion cum
commentariis veteribus (Leipzig 1906). - O. Hense (PRE 8,
296-309).
[Nuchelmans]