Deme (δῆμος), als technische term benaming voor een woonkern of 'gemeente' van de griekse stadsstaat Attica. Bij de hervorming van Clisthenes (508/507) werd de d. tot grondslag van de politieke structuur van Attica gemaakt: enkele d.n samen vormden telkens een van de 30 trittyen, waaruit door loting de tien phylen werden samengesteld, die elk 50 leden voor de Raad van 500 moesten aanwijzen. Sinds Clisthenes bezat elke d. onder een eigen burgemeester (δήμαρχος) plaatselijke autonomie met eigen grondgebied, financiën, eredienst en bevolkingsregister. Op het burgerrecht van de d. berustte het attische burgerrecht; aan de naam van iedere burger werd een adjectief toegevoegd dat de d. van zijn geboorte of herkomst aangaf (bijv. Δημοσθένης Παιανιεύς, Demosthenes van Paeania).
Aantal en grenzen der d.n waren in de loop der eeuwen aan veel wisselingen onderhevig; oorspronkelijk zouden er 100 zijn geweest, Strabo (1e eeuw vC) stelt hun aantal op 174.
Soortgelijke demen als in Attica treft men ook in andere
griekse stadsstaten aan, dikwijls onder invloed van
de atheense staatsinrichting.
Lit. Von Schoeffer (PRE 5, 1-131). - E. Kirsten, Der gegenwärtige
Stand der attischen Demenforschung (Atti del 3.
Congr. Intern. di Epigrafia Greca e Latina, Rome 1959,
155-171). C. Eliot, Coastal Demes of Attica (Toronto 1962).
[Nuchelmans]