Polycletus
 |
Doryphoros (Vatikaans museum) |
(1) Polycletus de oude uit Argos, werkzaam van ca. 450 tot ca. 410 vC. Hij vervaardigde vooral bronzen beelden, al was ook het chryselefantiene cultusbeeld in de Hera-tempel bij Argos van zijn hand. Als voornaamste exponent van de argivische school heeft hij een ideaal model (canon) ontworpen en hieraan een geschrift gewijd. Als kenmerk van zijn stijl geldt o.a. de ponderatie, d.i. het verdelen van het lichaamsgewicht over een speel- en een standbeen, waardoor een zekere torsie ontstaat. Ook worden zijn figuren massief, hoekig en weinig naturalistisch genoemd.
Zijn belangrijkste werken zijn de volgende:
1. De doryphoros of speerdrager, die wel Achilles
voorstelde. Van dit beeld, dat veel in palaestra's
werd opgesteld, zijn tal van kopieën bewaard, o.a.
in het Museo Nazionale te Napels (6011).
2. De diadoumenos, Apollo die zich het hoofd met
een taenia bekranst, is bekend uit replieken o.a. in
het Nationaal Museum te Athene en het Metropolitan
Museum van New York.
3. De Amazone van P. moet men op grond van de
proporties herkennen in de repliek die door Sosicles
werd gesigneerd, zoals Von Steuben onlangs heeft
aangetoond; aan Cresilas kan het type Berlijn/
New York worden toegeschreven.
4. Van de vele atletenbeelden heeft men Cyniscus,
waarvan de basis voor het beeld in Olympia is
teruggevonden, op grond van de standsporen gecombineerd
met de z.g. atleet-Westmacott.
5. Het cultusbeeld van Hera is slechts van munten
bekend.
Lit. G. Lippold (PRE 21, 1707-1718). L. Beschi (EAA 6, 266-274).
- R. Bianchi Bandinelli, Policleto (Firenze 1938). G.
Lippold, Griechische Plastik (Handbuch der Archäologie 3,
1, München 1950) 162-169. P. E. Arias, Policleto (Müano
1964). C. C. Vermeule, Polykleitos (Boston 1969). Th. Lorenz,
Polyklet (Wiesbaden 1972). H. von Steuben, Der Kanon des
Polyklet (Tübingen 1973). P. Zanker, KLassizistische Statuen
(Mainz 1975).
(2) Polycletus van Epidaurus.
Volgens Pausanias (2,27) waren
tholos en theater in
Epidaurus ontworpen
door een P. Het is mogelijk dat hij daarbij aan
vorige Polycletus
de oude van Argos dacht, hetgeen een ernstige vergissing
van Pausanias zou zijn, aangezien beide gebouwen
uit de 4e en het begin van de 3e eeuw vC
dateren. Het is ook mogelijk dat de bouwmeester te
identificeren is met een gelijknamige beeldhouwer
uit de school van Polycletus de oudere, maar zekerheid hieromtrent
is niet te verkrijgen.
Lit. E. Fabricius (PRE 21, 1720-1722). - G. Roux, L'architecture
d'Argolide aux IVe et IIIe siècles av. J.-C. (Paris 1961).
Zie Epidaurus.
[J. A. de Waele]