Pappus (Πάππος) van Alexandrië, griekse wiskundige (ca. 300 nC). Zijn hoofdwerk is de Συναγωγή, een verzameling van acht zelfstandige verhandelingen, waarin hij de inhoud van belangrijke oudere wiskundige tractaten beknopt weergeeft, commentarieert en verder uitwerkt. Aan dit grote werk, waarvan boek 1 geheel en boek 2 gedeeltelijk verloren zijn gegaan, hebben we veel te danken voor onze kennis van wiskundige geschriften die niet bewaard zijn gebleven, zoals van Apollonius van Perge, Archimedes, Autolycus van Pitane, Conon van Samos, Euclides, Geminus, Hipparchus van Nicaea. Van groot belang zijn echter ook Pappus' eigen beschouwingen over o.a. de leer der verhoudingen, raakproblemen, de driedeling van de hoek, de kwadratuur van de cirkel en de halfregelmatige lichamen. Hij behandelt voorts het als 'regels van Guldin' bekend staande theorema over oppervlakte en inhoud van omwentelingslichamen. Naar hem heet de stelling van P., een bijzonder geval van de stelling van Pascal.
Van Pappus' overige werken zijn bewaard gebleven
een commentaar op de boeken 5 en 6 van Ptolemaeus'
Syntaxis (Almagest) en, in de arabische vertaling
van Al-Dimisqi, een commentaar op het 10e
boek van de Elementen van Euclides; zijn Χωρογραφία οἰκουμενική (Beschrijving van de landen der
wereld) kan voor een deel gereconstrueerd worden
uit het geografische werk van de Armeniër Moses
Chorenaci.
Lit. Uitgaven: F. Hultsch, Pappi Alexandrini Collectionis
quae supersunt 1-3 (Berlin 1876-1878 - Amsterdam 1965).
Franse vertaling: P. VerEecke, P. d'Alexandrie, La collection
mathématique 1-2 (Paris/Bruges 1933 = Paris 1955). A.
Rome, P. d'Alexandrie, Commentaire sur les livres 5 et 6 de
l'Almageste (Studi e Testi 54, Rome 1931). Arabische tekst
en engelse vertaling: G. Junge/W. Thompson, The Commentary
of P. on Book X of Euclid's Elements (Cambridge Mass.
1930). - K. Ziegler (PRE 18, 2 (3), 1084-1106). - Th. Heath,
A History of Greek Mathematies 2 (Oxford 1921) 355-439.
[Nuchelmans]