Andromeda

Andromeda (Ἀνδρομέδη), legendarische dochter van koning Cepheus van Aethiopië en Cassiopea. Toen haar moeder pochte dat ze de Nereïden in schoonheid overtrof, zond Poseidon een zeemonster (Cetus) om het land te verwoesten. Het orakel van Ammon beloofde bevrijding van de plaag als A. aan het monster uitgeleverd werd; Cepheus werd gedwongen zijn dochter aan een rots op het strand te bevestigen.

Terwijl A. op de komst van het monster wachtte, werd ze ontdekt en bevrijd door Perseus, die het monster (later een sterrebeeld geworden) doodde en ter beloning A. als echtgenote ontving. Deze was echter reeds aan Perseus' broer Phineus toegezegd, hetgeen op de bruiloft aanleiding gaf tot het befaamde gevecht tussen de beide broers, waarin Phineus met zijn makkers gedood werd. De kinderen van Perseus en A. waren Perses, Alcaeus, Sthenelus, Heleius, Mestor, Electryon en Gorgophone.

Andromeda in het midden is door witte touwen vastgemaakt aan de rots, rechts staat Perseus, Aphrodite houdt een krans boven zijn hoofd, links zit Cepheus en naast hem staat Hermes (Attische kelkkrater 400 v.C.)

De bevrijding van A. door Perseus heeft vanaf de Oudheid tot in de 19e eeuw talloze beeldende kunstenaars geïnspireerd. De oudste afbeelding komt voor op een corinthische amfora uit de 6e eeuw vC (Antiquarium, Berlijn). Van de tientallen afbeeldingen van Perseus en A. die op wandschilderingen in Pompeji aangetroffen zijn, is het meest bekend die uit de Casa dei Dioscuri, thans in het Museo Nazionale van Napels, waarschijnlijk een kopie van een werk van de attische schilder Nicias uit de 4e eeuw vC. Sophocles en Euripides wijdden aan de figuur van A. tragedies, waarvan echter slechts fragmenten over zijn.

Lit. Ovidius, Metamorfosen 4, 663-803. K. Wernicke (PRE 1, 2154-2159). L. Rocchetti (EAA 1, 362-364). [Nuchelmans]