Pentathlon

Pentathlon ('penthathlon'), de vijfkamp, een vijfvoudige atletiekprestatie. Deze bestond in de oudheid uit discuswerpen, speerwerpen, verspringen, hardlopen en worstelen. Het p. zou bij de olympische spelen ingevoerd zijn in 708 vC, om de kampioen lichte atletiek aan te wijzen. Omtrent de organisatie van deze vijfkamp bestaat nog veel onduidelijkheid. Vast schijnt te staan dat de krachtmeting begon met de z.g. 'prootee trias' (eerste drietal: discuswerpen, speerwerpen, vèrspringen), waarbinnen geen vaste volgorde bestond: terwijl de ene deelnemer sprong, wierp de andere discus enz. Daarna kwamen allen die zich voor het vierde onderdeel gekwalificeerd hadden, tegelijk aan de start voor het hardlopen; en tenslotte werd door de nog overgeblevenen om de eindzege geworsteld, in verschillende ronden, volgens het afvalsysteem. Vermoedelijk werd men van verdere deelneming aan het p. uitgesloten zodra men driernaal in dezelfde tegenstander zijn meerdere had moeten erkennen. Dit zou ook betekend hebben dat het p. voortijdig beëindigd kon worden; indien nl. een en dezelfde atleet in de 'prootee trias' driemaal de eerste plaats wist te bezetten, waren daarmee al zijn tegenstanders driemaal door één man verslagen en dus uitgeschakeld.

Op deze vaasschildering (Brits Museum) staan 4 beoefenaren van deze sport: v.l.n.r. verspringer, speerwerper, discuswerper en nog een speerwerper.

Lit. J. Jüthner (PRE 19, 524-528). - J. Ebert, Zum P. der Antike (Abhandlungen der Sächsischen Akad. Wiss. zu Leipzig, Philologisch-historische Klasse, Band 56, 1, Berlin 1963). H. A. Harris, Greek Athletes and Athleties (London 1964). J. Hemelrijk, Het p. (Hermeneus 37, 1965/1966, 116-126). [Nuchelmans]