Peregrinus Proteus, uit Parium in Mysië afkomstige
cynische wijsgeer, die
in de 2e eeuw nC al predikend
door Klein-Azië, Syrië, Palestina, Egypte, Italië en
Griekenland trok. Over zijn leven zijn we het uitvoerigst
ingelicht door Lucianus'
satire Περὶ τῆςΠερεγρίνου τελευτῆς (Het levenseinde van P.). Lucianus
oordeelt zeer ongunstig over P.: hij zou door
zwendel en grootspraak zijn aanhangers geëpateerd
hebben en zelfs zijn vader hebben vermoord. Toen
hij eens in de gevangenis terecht gekomen was, bekeerde
P. zich tot het christendom, waarmee hij
echter spoedig weer brak. De spectaculaire zelfmoord
van P., die zich in 167 te Olympia (of in 165
bij de olympische spelen?) in het vuur wierp en
levend verbrandde, wordt door Lucianus, die er
evenals vele anderen, getuige van was, als aanstellerij
beschouwd. Volgens andere bronnen (o.a.
Gellius,
Noctes Atticae 8, 3) was P. echter een ernstig
en evenwichtig man, van hoog zedelijk niveau, wiens
zelfverbranding een staaltje van uiterste zelfbeheersing
was.
Lit. K. von Fritz (PRE 19, 656-663). - D. Plooy/J. Koopman,
De dood van P. (Utrecht 1915). D. Dudley, A History of
Cynicism (London 1937) 170-182.
[Nuchelmans]