Thales
Thales (Θάλης) van
Milete, griekse geleerde en
wijsgeer, oudste van de z.g. ionische natuurfilosofen
en van de Zeven Wijzen.
Hij leefde in de eerste
helft van de 6e eeuw vC. T. was een knap meetkundige:
hij leverde als eerste de bewijzen voor een
vijftal geometrische stellingen (bv. 'de basishoeken
van een gelijkbenige driehoek zijn gelijk' en 'om
een rechthoekige driehoek kan een halve cirkel beschreven
worden'), berekende de hoogte van de piramiden
uit de lengte van hun schaduw en voorspelde
de zonsverduistering van 28 mei 585 vC (Herodotus
1,74). Hij hield zich ook bezig met natuurkunde
(o.a. magnetisme en het probleem van de bronnen
en van de overstroming van de Nijl) en nautische
astronomie. In de politiek raadde hij de vorming
van een sterke ionische federatie aan tegen de dreiging
van een perzische overheersing (Herodotus
1,170). In zijn cosmologie, die beïnvloed geweest
moet zijn door de egyptische en babylonische wetenschap,
stelde hij dat de aardschijf op water drijft.
Wijsgerig van aard was zijn stelling dat alles uit het
water voortkomt en in wezen uit water bestaat.
Voor Aristoteles
was dit de reden om T. aan de
aanvang van de griekse filosofie te plaatsen.
Bij alle aan T. toegeschreven wetenschappelijke
verdiensten dient men te bedenken dat de bronnen
waaraan onze kennis ontleend wordt, op zijn vroegst
uit de tweede helft van de 5e en uit de 4e eeuw vC
dateren. Er zijn vele aanwijzingen dat de legende
zich al vroeg meester heeft gemaakt van Thales'
blijkbaar veelzijdige en indrukwekkende persoon en
werkzaamheid.
Lit. Testimonia in H. Diels/W. Kranz, Die Fragmente der Vorsokratiker
16 (Berlin 1951) 67-81. - W. Nestle (PRE 5A, 1210-1212). C. J.
Classen (PRE Suppl. 10, 1965, 930-947). -T. L. Heath, A Manual
of Greek Mathematics (Oxford 1931) 81-90. B. van der Waerden,
Ontwakende wetenschap (Groningen 1950) 97-101. G. S. Kirk/J. E.
Raven, The Presocratrc Philosophers (Cambridge 1962) 74-98.
W. K. Guthrie, A History of Greek Philosophy 1 (Cambridge 1962)
45-72. R. Schottländer, Prüheste Grundsätze der Wissenschaft bei
den Griechen (Berlin 1964). [Nuchelmans]