Tiresias

Tiresias (Τειρεσίας), legendarische griekse ziener, zoon van Eueres en Chariclo. Hij zou zijn gezichtsvermogen hebben verloren doordat hij Pallas Athene naakt had zien baden; deze maakte hem toen blind, maar schonk hem bij wijze van compensatie de zienersgave. Volgens een ander verhaal zag hij eens twee slangen paren en sloeg ze, waarop hij in een vrouw veranderde; toen hij later weer twee slangen zag paren en deze sloeg, kreeg hij zijn mannelijke gedaante terug. Zeus en Hera vroegen hem daarop of mannen dan wel vrouwen het meeste plezier aan geslachtsverkeer beleefden. T. koos voor de vrouwen, waarop Hera in toorn ontstoken hem het gezichtsvermogen ontnam, maar om hem schadeloos te stellen schonk Zeus hem een lang leven en de gave der voorspelling.

T. stond gedurende meerdere generaties als ziener het thebaanse koningshuis der Labdaciden terzijde; als zodanig speelt hij een belangrijke rol in Sophocles' Antigone en Koning Oedipus. Hij stierf tijdens de evacuatie uit Thebe na de verovering van de stad door de Epigonen. T. behield zijn zienersgave ook in de onderwereld. Op de afbeelding wordt T. (zittend) geraadpleegd door Odysseus (Lucanische vaas uit de 4e eeuw vC, Bibl.Nat. Parijs).

Lit. W. Buslepp (Roscher 5, 178-207). F. Schwenn (PRE 5A, 129-132). [Schouten]