Lucius Iunius Moderatus Columella, latijnse schrijver uit de 1e eeuw nC., geboortig uit Zuid-Spanje (Gadesië), schreef ca. 65 nC een werk in twaalf boeken over landbouw en veeteelt (De re rustica), waarin hij theorie, ontleend aan vele bronnen als Cato, Varro en Celsus, paart aan ervaring, opgedaan als eigenaar van landgoederen in Italië. C. betreurt de verwaarlozing van de grond en wil het boerenbedrijf nieuw leven inblazen. Hij schrijft een goed, helder proza; het tiende boek, oorspronkelijk als slot bedoeld, is gesteld in hexameters, omdat hij daarmee Vergilius' Georgica, waarin aan de tuinbouw slechts enkele woorden waren gewijd, wilde voltooien. Zijn dichterlijke vermogens schieten echter ver te kort. Bewaard gebleven is ook een werkje De arboribus, misschien een soort voorstudie voor zijn hoofdwerk.
De handschriften van C.'s werken vallen uiteen in
twee groepen, de ene gevormd door twee 9e-eeuwse
codices te Leningrad en Milaan, de andere door een
twintigtal 15e-eeuwse manuscripten; de onderlinge
verhouding tussen beide groepen is niet duidelijk.
Lit. Uitgaven: Editio princeps van Merula (Venetië 1472).
Beste moderne edities: J. Schneider, Scriptores rei rusticae
veteres Latini 1-2 (Leipzig 1794). V. Lundström/A. Josephson,
C.e opera quae exstant (Uppsala/Göteborg 1897-1940;
onvoltooid). Met engelse vertaling: H. B. Ash/E. Forster/
E. Heffner, C. De re rustica 1-3 (Loeb Class. Libr., London
1941-1955). Uitgave met duitse vertaling: W. Richter, C. De re
rustica. 12 Bücher über Landwirtschaft 1-3 (München 1981-1983). - P. Krause, Die Quellen des C. (Münnerstadt
1907). R. Sobel, Studia Columelliana palaeographica et critica
(Göteborg 1928). A. Josephson, Die C.-Handschriften
(Uppsala 1955). H. Weinold, Die dichterischen Quellen des
C. (München 1959). [Diercks]