Mas(s)inissa (Μασσανάσσης), ca. 240-148 vC,
bekende koning van Numidië, zoon van de oost-numidische
koning Gaia. Massinissa werd in Carthago
grootgebracht en streed vanaf 212 onder Hasdrubal
in Spanje, waar Scipio hem tijdens een onderhoud
na de carthaagse nederlaag bij Ilipa (206) voor
zich wist te winnen. Dynastieke moeilijkheden na
Gaia's dood (207) brachten de westnumidische koning
Syphax ertoe diens rijk te overrompelen. Na
Scipio's landing in Afrika (204) onderscheidde Massinissa
zich aan romeinse zijde in de strijd om Utica en bij
de gevangenneming van Syphax, wiens vrouw
Sophonisbe hij huwde.
Na de slag bij
Zama (202)
werden, nadat Masinissa reeds eerder door Scipio als
koning was begroet, beide numidische rijken onder
zijn kroon verenigd. Zijn herhaalde pogingen om
zijn rijk ten koste van de verslagen Carthagers uit te
breiden en hun geprikkeldheid, omdat de op hun
klachten gezonden romeinse grenscommissies tot
geen bevredigende resultaten kwamen of ten gunste
van Masinissa beslisten, deden hen tenslotte naar de wapens
grijpen; dit leidde tot de 3e punische oorlog
(149-146). Weldra echter stierf Massinissa, waarna zijn rijk
onder zijn zonen werd verdeeld.
Massinissa was niet alleen een brutaal, maar ook een dapper
en handig man, en bovendien een creatief staatsman,
die het door hem gevormde rijk tot politieke
eenheid bracht, het economisch leven door bevordering
van de landbouw krachtig versterkte en veel
deed voor de urbanisering van zijn land, dat hij
openstelde voor punische taal en cultuur.
Lit. Livius, boeken 25, 27, 29, 30, 34, 42. - W. Schur (PRE
14, 2154-2165). - J. Nazard, Corpus nummorum Numidiae
Mauretaniaeque (Paris 1955) 30-43. G. Camps, Aux origines
de la Berbérie. Masinissa ou les débuts de l'histoire (Libyca 8,1,
1960). P. G. Walsh, Masinissa (JRS 55, 1965, 149-160). Ch. Saumagne,
La Numidie et Rome. Masinissa et Jugurtha. Essai (Paris
1966).
[A. J. Janssen]