Alba Longa
Alba Longa (inwoners Albani), zeer oude stad in
Latium, aan de westelijke oever van de
lacus Albanus,
ruim 400 m boven de zeespiegel, ca. 20 km
ten zuidoosten van Rome op de plaats van het huidige
Castel Gandolfo. Volgens
de legende zou A. in de 12e eeuw vC gesticht zijn
door Aeneas'
zoon Ascanius, van wie volgens de
legende Romulus
afstamde, zodat A. als de moederstad
van Rome gold. De stad moet een tijd lang aan
het hoofd gestaan hebben van een latijnse bond,
waarvan de aard echter niet meer te bepalen valt; in
de 7e eeuw vC werd zij door de Romeinen (onder
koning Tullus Hostilius?) verwoest; ze werd nooit
meer herbouwd: Livius 1, 23-31
(Horatius). Een
gedeelte van de inwoners werd naar Rome overgebracht
en behoorde later tot het romeinse patriciaat
(Iulii, Servilii, Curiatii, Cloelii e.a.).
In de keizertijd lagen in de omgeving van A. (Albanus ager) vele prachtige buitengoederen van aanzienlijke Romeinen, o.a. het Albanum van keizer Domitianus, waarvan nog belangrijke resten te zien zijn in de huidige Villa Barberini.
Bij opgravingen zijn ten noorden van Castel Gandolfo
begraafplaatsen uit de 12e tot de 6e eeuw vC aangetroffen.
Lit. Th. Ashby, Albalonga (Journal of Philology 27, 37-50).
G. Lugli, La villa di Domiziano sui colli Albani (Bullettino
della Commissione Archeologica Comunale di Roma 45, 1917,
29-78; 46, 1918, 3-68). [Nuchelmans]