Horatius naam van een romeinse plebejische gens, die reeds in de 5e eeuw vC uitgestorven is. Latere Horatii zijn zo genoemd naar de tribus Horatia, die haar naam van de oude gens ontvangen had en waartoe onder meer de kolonie Venusia, de geboorteplaats van de dichter Horatius, behoorde.
(1) Horatii, drie broers uit de tijd van koning
Tullus Hostilius. Volgens de overlevering werd tijdens
diens regering een oorlog tussen Rome en
Alba Longa
beslecht door een gevecht tussen een
romeinse drieling, de H., en een albaanse drieling,
de Curiatii. In dat gevecht sneuvelden twee van de
H., de derde echter overwon zijn drie tegenstanders
en doodde bovendien bij zijn terugkeer in Rome zijn
zuster, die verloofd was met een van de Curiatii en
bij het herkennen van diens buitgemaakte wapenrusting
in tranen uitbarstte. Daarom ter dood veroordeeld,
werd hij in hoger beroep vrijgesproken.
Lit. Livius 1, 24-26. - F. Münzer (PRE 8, 2322-2327).
(2) Horatius Cocles ('Eenoog'),
legendarische romeinse
held uit het eind van de 6e eeuw vC. Hij zou in 508
vC geheel alleen het etruskische leger van Porsenna
van Clusium tegengehouden hebben bij de houten
toegangsbrug tot de stad, de pons sublicius, totdat
de Romeinen deze achter zijn rug hadden gesloopt.
Vervolgens zou hij ondanks zijn verwondingen
over de Tiber zijn gezwommen en zich in
veiligheid hebben weten te stellen (Livius 2, 10);
volgens andere bronnen (Polybius 6,55) verdronk
hij echter bij het overzwemmen van de rivier.
Lit. F. Münzer (PRE 8, 2331-2336).
(3) Horatius Barbatus, consul samen met Lucius Valerius Potitus in 449 vC, het jaar van de afschaffing van het decemviraat (decemviri).