Lugdunum

Lug(u)dunum (Λούγδουνον), veel voorkomende keltische plaatsnaam.

kaart(1) Lugdunum, belangrijkste stad van Gallië, tegenwoordig Lyon. Bij het inheemse oppidum Condate, tegenover de samenkomst van Arar (Saône) en Rhodanus (Rhône) in het land der Segusiavi, stichtte de praetor Lucius Munatius Plancus in 43 vC de Colonia Copia Felix Munatia. Door zijn ligging aan belangrijke land- en waterwegen kwam L. spoedig tot grote bloei, vooral nadat het bij de reorganisatie van Gallië in 13 vC tot hoofdstad van Gallia Lugdunensis verheven was. Bovendien verbond Drusus de keizercultus aan de vergaderplaats der gallische gouwen bij het in 12 vC gestichte altaar van Roma en Augustus. De stad had een eigen munt. Ten tijde van keizer Claudius, die in L. geboren was, nam het de naam Claudia Augusta aan. In L. bevindt zich nog de bronzen plaat met de tekst van de rede die Claudius in 48 voor de senaat hield en waarin hij voor de gallische adel toelating tot de senaat vroeg (CIL 13, 1668; Tacitus, Annales 11, 23v; vgl. Ph. Fabia, La table claudienne de Lyon, Lyon 1929). In 65 werd de stad grotendeels door brand verwoest; ook in het vierkeizerjaar 69 had zij veel te lijden. Onder Hadrianus werd er intensief gebouwd. Tijdens de strijd van Septimius Severus tegen Clodius Albinus (196v) werd opnieuw een deel van de stad in de as gelegd. In de 3e eeuw nC nam de betekenis van L. af ten voordele van Augusta Treverorum (Trier) en Arelate (Arles). Er was reeds vroeg een belangrijke christengemeente.

theaterVan de colonia, die op en rond de heuvel van Fourvière (Forum Vetus) een oppervlakte van ca. 60 ha besloeg, is door opgravingen een goede indruk verkregen van stratenplan, forum en tempels. Tegen de helling zijn indrukwekkende resten van een theater (11.000 zitplaatsen) en een odeon blootgelegd; ook van een amfitheater en een circus zijn overblijfselen gevonden; basilica's en retorenscholen zijn uit de antieke literatuur bekend.


Lit. Cramer (PRE 13, 1718-1724). P. Wuilleumier (EAA 4, 647-649). - Id., Lyon, métropole des Gaules (Paris 1953). A. Audin, Essai sur la topographie de L.² (Lyon 1959). Id., Lyon, miroir de Rome dans les Gaules (Paris 1965). A. Audin/M. Leglay, L'amphithéatre des Trois-Gaules à Lyon (Gallia 28, 1970, 67-89). [J. A. de Waele]


kaart(2) Lugdunum Batavorum, nederzetting in het land der Bataven of Cananefaten, waarvan de ligging in de buurt van Katwijk moet worden gezocht, niet in het huidige Leiden, dat in de renaissance L. Batavorum als latijnse naam heeft aangenomen. [Nuchelmans]


Kaart