Maeander

kaartMaeander (Μαίανδρος), belangrijkste rivier van westelijk Klein-Azië, thans Menderes. De M. ontspringt in en rond de phrygische stad Celaenae (ten noorden van het Burdur-meer), stroomt in zuidwestelijke en westelijke richting door Phrygië en het noorden van Carië en buigt bij Magnesia ad Maeandrum naar het zuiden; in de oudheid mondde de rivier ten noorden van Milete uit in de thans dichtgeslibde Latmische Golf van de Aegeïsche Zee. De totale lengte bedraagt ca. 450 km.

De voornaamste zijrivieren zijn de Lycus (thans Çürüksu Qay), de Harpasus (thans Ak Çay) en de carische Marsyas (thans Qine Çay).

De benedenloop van de M. wordt gekenmerkt door een gering verval en talrijke grote en grillige bochten. Reeds in de oudheid werd het woord M. metaforisch gebruikt voor een 'kronkelweg'. maeanderIn de kunstgeschiedenis is maeandermotief de technische term voor een bepaalde, uit rechthoekige gebroken lijnen bestaande randversiering die aan de bochten van de M. doet denken.

De riviergod M. komt het eerst voor bij Hesiodus (Theogonie 339) als zoon van Oceanus en Tethys. Zijn beeltenis staat in de keizertijd op munten van steden die in het dal van de rivier lagen.


Lit. W. Ruge (PRE 14, 535-540). [Nuchelmans]


Kaart