Saguntum, iberische, later romeinse stad
op de oostkust van Spanje, gelegen op een hoogte in
een vruchtbare streek ca. 25 km ten noorden van
Valencia, in de middeleeuwen Murviedro of
Morvedre geheten, thans weer Sagunto.
Oorspronkelijk droeg de stad de iberische naam
Arse, die tot ca. 100 vC op de munten voorkomt.
S. treedt in het licht van de historie in de tweede
helft van de 3e eeuw vC. Toen in 226 vC de Romeinen
en Carthagers o.l.v. Hasdrubal
de Ebro als grens overeenkwamen
tussen beider invloedssferen in Spanje,
bleef alleen S. ten zuiden van de rivier verbonden
met de Romeinen, met wie het in 231 (?) een
vriendschapsverdrag had gesloten. Niettemin, en ondanks
een romeinse waarschuwing, veroverde en verwoestte
de carthaagse veldheer Hannibal
de stad in de herfst van 219 na een beleg van acht
maanden, zonder dat de Romeinen te hulp kwamen
('senatu deliberante perit Saguntum'). Toen de
Carthagers weigerden in te gaan op het pas in juni 218
door Rome gestelde ultimatum om Hannibal uit te
leveren, brak de
tweede punische oorlog
uit. In 212 vC heroverden de gebroeders
Publius en
Gnaeus
Scipio Saguntum en werd met de wederopbouw begonnen.
De stad, die tot de provincie Hispania Tarraconensis
behoorde en in de 1e eeuw nC tot
municipium
civium Romanorum verheven werd, beleefde in de
keizertijd een grote bloei. Hiervan getuigen onder
meer de resten van een theater met ca. 10.000
zitplaatsen (1e eeuw nC?), van een in 1945 blootgelegd,
daarna weer toegedekt circus van 354 x 73 m (ca.
200 nC) en van diverse tempels. Talrijke munten uit
de periode van ca. 210 vC tot 20 nC zijn aan het
licht gekomen, evenals mozaïeken en vele producten
van de plaatselijke aardewerkindustrie (vasa
Saguntina).
Lit. Livius 21, 6-15. - Inscripties: CIL 2, 3819-3857, 6019-6053. - D. Fletcher (Princeton Encyclopedia of Classical Sites, Princeton 1976, 782v). - M. Gonzalez Simancas, Sagunto, sus monumentos y las excavaciones (Barcelona 1928). M. Vall, Mosaicos romanos de Sagunto (Archivo de Prehistoria Leuantina 9, 1961, 141-175). S. Bru, Il circo romano de Sagunto (ib. 10, 1963, 207-226). L. Villaronga, Las monedas de Arse-Saguntum (Barcelona 1967). [Nuchelmans]