Dionysius van Halicarnassus

Dionysius (Διονύσιος) van Halicarnassus, griekse geschiedschrijver en retor, die van ca. 30 tot 8 vC in Rome werkzaam was en daar veel aanzienlijke relaties had. D. was een van de eerste en meest geestdriftige propagandisten van het atticisme. Zijn model was Demosthenes (Caecilius van Caleacte). Als literair criticus bezat hij naast een uitgebreide kennis van zaken een gezond oordeel; van de taak van de geschiedschrijver had hij niet het minste begrip.

Werken:
1. Ῥωμαϊκὴ ἀρχαιολογία (De oudste geschiedenis van Rome), een in 7 vC gepubliceerde geschiedenis van Rome vanaf de stichting van de stad tot aan de eerste punische oorlog. Van de 20 boeken zijn 1 tot en met 10 geheel, het 11e gedeeltelijk bewaard gebleven; van 12 tot en met 20 bezitten we excerpten. Als bron gebruikte D. vooral de jongere annalisten (Annales).

2. Περὶ συνθέσεως ὀνομάτων (De schikking der woorden), zijn origineelste werk, waarin allerlei bijzonderheden van de compositie van kunstproza worden behandeld.

3. Περὶ μιμήσεως (Navolging), een slechts in fragmenten bewaard gebleven verhandeling over de vraag welke auteurs men als model moet kiezen.

4. Περὶ τῶν ἀρχαίων ῥητόρων (De redenaars van vroeger), waaruit we de beschouwingen over Lysias, Isocrates en Isaeus bezitten.

5. Περὶ τῆς Δημοσθένους λέξεως (De stijl van Demosthenes).

6. Περὶ τοῦ Θουκυδίδου χαρακτῆρος (De eigen aard van Thucydides).

7. Περὶ Δεινάρχου (Dinarchus).

8. Drie brieven, waarvan twee gericht tot een zekere Ammaeus, een tot Pompeius Geminus.

9. Περὶ χρόνων (Chronologische vraagstukken), een verloren gegane voorstudie voor de geschiedenis van Rome.

Een handboek der welsprekendheid dat ten onrechte op naam van D. staat is een compilatiewerk uit de 3e eeuw nC (?).


Lit. Beste moderne edities: C. Jacoby Dionysii Halicarnasei Antiquitates Romanae 1-5 (Leipzig 1885-1925). H. Usener/ L. Radermacher, Dionysii Halicarnasei opuscula critica et rhetorica 1-3 (Leipzig 1899-1929). Met engelse vertaling: E. Cary, D. of Halicarnassus, Roman Antiquities 1-7 (Loeb Class. Libr., London 1937-1950). S. Usher, D of Halicarnassus, The Critical Essays 1-2 Loeb Class. Libr., London 1974vv). W. Rhys Roberts, D. On Literary Composition (London 1910). Id., D. The three Literary Letters (Cambridge 1901). Met italiaanse vertaling: G. Pavano, Dionisio, Saggio su Tucidide (Palermo 1958). Uitgave met franse vertaling: G. Aujac, Denys d'Halicarnasse. Opuscules rhétoriques 1-3 (Paris 1978vv). E. Schwartz/L. Radermacher (PRE 5, 934-971). - E. Gaida, Die Schlachtenschilderung in den Antiquitates Romanae des Dionysios von Halikarnassos (Breslau 1934). S. Bonner, The Literary Criticism of D. of Halicarnassus. A Study in the Development of Critical Method (Cambridge 1939). J. Atkins, Literary Criticism in Antiquity 2 (London 1952) 104-136.



Lijst van Auteurs