Stobaeus (Ἰωάννης Στοβαῖος
of Στοβεύς'), griekse
geleerde uit het begin van de 5e eeuw nC. Johannes
S., genoemd naar zijn geboorteplaats
Stobi in
Macedonië, stelde ten behoeve van zijn zoon Septimius
een omvangrijke collectie samen van thematisch
geordende citaten uit meer dan 500 griekse
dichters en prozaschrijvers. De titel van het werk,
dat grotendeels bewaard gebleven is, zij het hier en
daar in verkorte of bewerkte vorm, luidde
Ἀνθολόγιον
of Ἐκλογῶν ἀποφθεγμάτων ὑποθηκῶν βιβλία τέσσαρα. In de middeleeuwen werd het in twee
delen gesplitst, waarbij op volstrekt willekeurige
wijze het deel met de boeken 1 en 2 de titel Ἐκλογαί
(latijn Eclogae physicae et ethicae), dat met
de boeken 3 en 4 de titel Ἀνθολόγιον (latijn Florilegium
of Sermones) ontving. In het eerste boek
komen - na een verloren gegane inleiding over het
belang van de wijsbegeerte en over de verschillende
wijsgerige scholen - onderwerpen uit de physica en
de metaphysica aan de orde, in de boeken 2 en 3
vooral ethische, in boek 4 politieke, sociale en huishoudkundige
problemen. Na een korte presentatie
van elk thema volgen passende citaten, eerst uit
dichters en daarna uit prozaschrijvers. Het belang
van het werk van S., die ongetwijfeld uit reeds bestaande
bloemlezingen, zoals die van Aëtius putte,
is vooral gelegen in de talrijke fragmenten die
het bevat van sindsdien verloren gegane werken;
met de meeste citaten zijn Euripides,
Menander,
Sophocles en
Theognis vertegenwoordigd.
Lit. Uitgaven: editio princeps van de boeken 1 en 2 Antwerpen
1575 (W. Canter), van de boeken 3 en 4 Venetië 1535/
1536 (V. Trincavelli). Beste moderne editie: C. Wachsmuth/
O. Hense, Ioannis Stobaei Anthologium 1-5 (Berlin 1884-1923
= 1958). - O. Hense (PRE 9, 2549-2586). [Nuchelmans]