Europa

Europa (Εὐρώπη, soms Εὐρώπεια), legendarische dochter van de phenicische koning Agenor en Telephassa. Terwijl zij met haar vriendinnen op het strand speelde, benaderde Zeus, die verliefd was op het meisje, haar in de gedaante van een stier. Vertederd ging E. op de stier zitten, die vervolgens in zee sprong en haar naar Kreta ontvoerde. Daar openbaarde Zeus zich in zijn ware gedaante en leefde een tijd met haar samen op de berg Dicte; E. werd bij hem moeder van Minos en Rhadamanthys, volgens sommigen ook van Sarpedon. Later huwde zij met de kretenzische koning Asterius, die haar zonen adopteerde. Na haar dood werd E. op Kreta als Hellotis vereerd, in Syrië werd zij geïdentificeerd met de godin Astarte.

Voor de beeldende kunstenaars van de gehele oudheid was de roof van E. een geliefd onderwerp. Bijzonder fraai zijn de archaïsche reliëfs (6e eeuw vC) op een metope van Selinus (EAA 3, 543) en een metope van het schathuis der Sicyoniërs in Delphi. Vanaf het einde der 6e eeuw vC komt de voorstelling veelvuldig op ceramiek voor, in later tijd ook op wandschilderingen (o.a. op een beroemd fresco uit Pompeji in het Museo Nazionale van Napels, begin 1e eeuw nC; EAA, platen tussen blz. 544 en 545), mozaïeken, gemmen en lampen.

Lit. Moschus, Europe. Ovidius, Metamorfosen 2, 841-875. G. Pfligersdorffer/W. Bühler (RAC 6, 964-985). J. Escher (PRE 6, 1287-1298). W. Helbig (Roscher 1, 1409-1418). R. Pincelli (EAA 3, 542-545). - J. Vürtheim, E. (Amsterdam 1924). L. de Brauw, Europe en de stier (Diss. Amsterdam 1940). [Nuchelmans]

Fresco uit Pompeji