Alamannen
Alamannen, ook Alemannen (latijn Alamanni en
Alemanni), naam van een groep germaanse stammen
van suebische oorsprong. Vanuit Brandenburg(?)
trokken ze ca. 200 nC in zuidwestelijke richting; hun
aanwezigheid tussen Main en Donau wordt voor het
eerst vermeld in 213. In september van dat jaar wist
keizer Caracalla
hun opdringen te stuiten, doch
niet voor lange tijd. In 233/234 braken de A. door
de germaanse limes
en deden invallen in Gallië, totdat ze door keizer
Maximinus Thrax (235-238)
teruggedreven werden. In 260 wisten ze zich
definitief te vestigen in het gebied tussen Donau, Rijn en
Main, waardoor de Agri decumates voor de
Romeinen verloren gingen. Van hieruit ondernamen ze
herhaaldelijk, zo bv. in 268, 270 (tot in Umbrië) en
275, plundertochten in het romeinse rijk.
In 357 werd hun door keizer Julianus een zware nederlaag toegebracht bij Straatsburg. Na het prijsgeven van de Rijn-linie door de Romeinen namen de A. in de 5e eeuw steeds grotere gebieden in het oosten van Gallië en in Zwitserland in bezit; in 496 werden ze door Clovis onderworpen, in 536 als bondgenoten in het frankische rijk opgenomen. De huidige Schwaben zijn voor een groot deel afstammelingen van de A., wier naam bij de romaanse volken de verzamelnaam voor alle duitse stammen werd.
Lit. G. Wais, Die Alamannen in ihrer Auseinandersetzung mit der römischen Welt² (Berlin 1942). [Nuchelmans]